Duszności u dziecka to jeden z objawów, które zawsze powodują niepokój u rodziców. Niezależnie od tego, czy pojawiają się nagle, czy towarzyszą infekcjom, mogą stanowić sygnał poważnych problemów zdrowotnych, wymagających szybkiej reakcji. Dziecięcy układ oddechowy jest wrażliwy i delikatny, dlatego nawet z pozoru błaha infekcja może spowodować trudności w oddychaniu. Warto zatem wiedzieć, jakie są pierwsze objawy duszności i jak zareagować, żeby wspierać dziecko do czasu przybycia lekarza.
Jeśli dziecko zaczyna oddychać z trudem, ma świszczący oddech i sine usta, liczy się każda minuta. W takich chwilach rodzic powinien zachować spokój i wiedzieć, jakie kroki podjąć, aby pomóc maluchowi. Pierwsza pomoc w przypadku duszności nie ogranicza się jedynie do wezwania pogotowia. Ważne jest także zapewnienie dziecku odpowiedniej pozycji i stosowanie się do poleceń operatora.
Z artykułu dowiesz się:
- Jakie są najczęstsze przyczyny duszności u dziecka?
- Jak rozpoznać pierwsze objawy duszności u dziecka?
- Jak pomóc dziecku w przypadku wystąpienia duszności?
- Jak uspokoić dziecko w przypadku napadu duszności na tle nerwowym?
Duszności u dziecka – najczęstsze przyczyny
Duszności to subiektywne odczucie trudności w oddychaniu (uczucie „braku powietrza”, ucisk w klatce piersiowej). Obiektywnie pojawia się nasilona czynność oddechowa w postaci przyspieszonego oddechu i zaangażowanych dodatkowych mięśni oddechowych.
Duszności u dziecka mogą pojawić się z bardzo wielu powodów. Nie zawsze muszą iść w parze z poważną chorobą, choć często towarzyszą infekcjom dróg oddechowych. W większości przypadków główne przyczyny duszności to przeziębienie, zapalenie oskrzeli czy zapalenie płuc. Zdarza się też, że duszność wywołana jest reakcją alergiczną lub zaostrzeniem astmy oskrzelowej. Kiedy oskrzela się zwężają, dziecko ma problem z nabieraniem powietrza.
Warto pamiętać, że nie tylko czynniki chorobowe przyczyniają się do problemów z oddychaniem. U najmłodszych przyczyną może być też obecność ciała obcego w drogach oddechowych (np. kawałka jedzenia czy drobnego przedmiotu). Duszności u dzieci mogą się pojawić również wskutek:
- schorzeń kardiologicznych,
- różnego rodzaju chorób (anemia, zaburzenia metaboliczne),
- wrodzonych wad układu oddechowego,
- przebywania na dużej wysokości nad poziomem morza,
- intensywnego wysiłku fizycznego,
- sytuacji stresowej (np. atak paniki),
- zatrucia.
Jak rozpoznać duszności u dziecka?
Objawy duszności są bardzo charakterystyczne, jednak nie zawsze łatwe do zauważenia, szczególnie u bardzo małych dzieci. Maluchy nie są również w stanie zgłosić, że pojawiło się u nich uczucie duszności, dlatego rodzice powinni zachować czujność. W wielu przypadkach wystąpienie duszności wymaga szybkiej reakcji opiekuna i natychmiastowej konsultacji lekarskiej. Typowe objawy duszności to:
- płytki, przyspieszony oddech,
- zwiększona częstość oddechów,
- świszczący oddech lub głośne furczenia,
- zaciąganie przestrzeni międzyżebrowych,
- ruchy skrzydełek nosa,
- zasinione usta oraz paznokcie,
- zaburzenia świadomości (niepokój i pobudzenie przechodzące w senność),
- trudności w mówieniu (u starszych dzieci)
Dodatkowo u niemowląt i młodszych dzieci można zaobserwować odchylanie główki do tyłu i unoszenie barków po każdym wdechu. Pojawiają się również problemy ze ssaniem i karmieniem. Pamiętaj, że żadnego z tych sygnałów nie wolno ignorować – powinny skłonić rodzica do jak najszybszego szukania pomocy lekarskiej.
Pierwsza pomoc w przypadku duszności u dziecka – krok po kroku
Jeśli u Twojego dziecka wystąpi atak duszności (szczególnie w przypadku astmy), zachowaj spokój. Pomoże Ci w tym znajomość zasad pierwszej pomocy. Jak się zachować w takiej sytuacji? Zapoznaj się z naszym przewodnikiem, aby wiedzieć, jak postępować, jeśli u Twojego dziecka pojawią się duszności. Oto podstawowe zasady:
- Nie panikuj – dzieci bardzo szybko reagują na emocje rodziców, dlatego opiekun powinien mówić spokojnie. Zdenerwowanie i niepokój malucha spowodują nasilenie objawów i mogą prowadzić do ciężkiej duszności.
- Wezwij pomoc medyczną – zadzwoń na numer 112 lub 999 – możesz to zrobić samodzielnie lub poprosić o to inną osobę w pobliżu. Pamiętaj, aby stosować się do poleceń operatora i rozłączyć się dopiero wtedy, gdy on o to poprosi. Osoba po drugiej stronie udzieli Ci niezbędnych wskazówek i pomoże zachować spokój w trudnej sytuacji.
- Sprawdź drożność dróg oddechowych – upewnij się, że w buzi dziecka nie ma żadnego ciała obcego. Jeśli podejrzewasz zadławienie, zastosuj odpowiednią technikę udrażniania dróg oddechowych (zależną od wieku dziecka). Połóż niemowlę na brzuchu, na swoim przedramieniu lub kolanie, kierując główkę ku dołowi. Wykonaj pięć dość intensywnych uderzeń nasadą nadgarstka w okolicę między łopatkami, sprawdzając po każdym czy ciało obce wypadło. Jeśli nie, odwróć dziecko na plecy i pięć razy uciśnij dwoma palcami klatkę piersiową. Czynności te powtarzaj naprzemiennie do czasu przybycia pomocy medycznej.
- Ułóż dziecko w pozycji ułatwiającej oddychanie – najlepiej siedzącej lub półsiedzącej, z podparciem pleców. Leżenie na płasko zwykle nasila duszność.
- Zadbaj o dostęp do świeżego powietrza – otwórz okno lub wyjdź z dzieckiem na balkon, aby zwiększyć dopływ tlenu.
- Podaj zalecone leki – jeśli dziecko choruje na astmę i korzysta z inhalatora, zastosuj go zgodnie z zaleceniami lekarza.
Pamiętaj, aby nigdy nie bagatelizować duszności. Nawet jeśli po kilku minutach objawy ustąpią, dziecko powinno zostać zbadane przez lekarza.
