Po wystąpieniu niepokojących objawów na tle pokarmowym u maluszka rodzice powinni niezwłocznie udać się do lekarza na konsultację. Po zdiagnozowaniu przyczyny uczulenia specjalista wytłumaczy działanie diety eliminacyjnej, czas jej trwania oraz wskaże różnice w składzie różnych specjalnych mieszanek dla dzieci z alergią.
Czym jest alergia pokarmowa u dzieci?
Z alergią pokarmową mamy do czynienia, gdy układ odpornościowy nadmiernie reaguje na spożywanie określonego pokarmu. Organizm mylnie interpretuje pożywienie jako szkodliwe i wytwarza przeciwciała do zneutralizowania „zagrożenia”. Europejska Akademia Alergologii i Immunologii Klinicznej wyróżnia alergię pokarmową o charakterze:
- IgE-zależnym – reakcja alergiczna w tym przypadku pojawia się bezpośrednio lub krótko po spożyciu uczulającej żywności,
- komórkowym.
Według specjalistów, alergia pokarmowa we wczesnym okresie życia wynika z predyspozycji genetycznych, czynników środowiskowych oraz jeszcze nierozwiniętego przewodu pokarmowego i defektów immunologicznych.
Jak rozpoznać alergię pokarmową u dziecka?
Rozpoznanie alergii pokarmowej u niemowlęcia jest procesem złożonym. W przypadku wystąpienia podejrzanych objawów, lekarz zaleca, by matka zapisywała co je, a następnie obserwowała dziecko. Zazwyczaj na podstawie tej prostej metody można określić, co uczula niemowlę i wtedy matka musi zrezygnować z jedzenia określonego pożywienia. Gdy ten sposób uniemożliwi prawidłowe wskazanie przyczyny alergii, wykonywane są badania krwi oraz test prowokacyjny. Pojawienie się objawów takich jak: ulewanie, wymioty, nieprawidłowe stolce, świadczą o alergii. Należy jednak pamiętać, że tego typu testy muszą być bezwzględnie wykonywane pod okiem specjalisty.
W procesie diagnostycznym ważny jest wywiad z rodzicami – lekarz zada pytania dotyczące wystąpienia atopii w rodzinie, ponieważ zwiększa to ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej u niemowlęcia. Lekarz przeprowadzi także badanie fizykalne. To, w jaki sposób objawi się reakcja alergiczna, zależy od wieku dziecka: do 6 miesiąca życia są to dolegliwości żołądkowo-jelitowe, a w wieku 7-12 miesięcy, będą to symptomy wyprysku niemowlęcego.
Objawy alergii pokarmowej u dziecka
Objawy alergii pokarmowej u niemowlęcia mogą pojawić się już w pierwszych dniach po urodzeniu i dotknąć jednego narządu lub kilku narządów jednocześnie. Możemy przy tym mówić o zjawisku nazywanym marszem alergicznym, który polega na pojawieniu się symptomów żołądkowo-jelitowych, wyprysku, astmy i nieżytu nosa. Objawy alergii pokarmowej mogą dotknąć różnych układów, w tym:
- układu pokarmowego – wymioty, biegunka, stolce z domieszką krwi i śluzu, kolka jelitowa, zaparcia, wzdęcia,
- układu oddechowego – kaszel, sapka, astma wczesnodziecięca, uporczywe dolegliwości ze strony uszu, migdałków, krtani, trudności w oddychaniu, kichanie, wodnisty katar,
- objawy skórne: pokrzywka, obrzęk, świąd, szorstka i zaczerwieniona skóra na policzkach w zgięciach łokciowych i kolanowych.
Do pozostałych objawów alergii pokarmowej należą: słaby przyrost masy ciała, podwyższona temperatura, niepokój, łzawienie, apatyczność i ospałość, powiększenie obwodowych węzłów chłonnych.
Alergia u dzieci – jaką dietę stosować?
Podstawą leczenia dziecka jest dieta eliminacyjna – ważne jest przy tym jednak, by miejsce wyeliminowanego składnika pokarmowego zastąpić innym, dobrze tolerowanym i o podobnej wartości odżywczej. W przeciwnym wypadku może dojść do niedoborów w żywieniu maluszka. Jeśli zaistnieje konieczność zastąpienia mleka na specjalną mieszankę mlekozastępczą, trzeba dobrać taki produkt, który podobnie jak mleko matki, będzie spełniał zapotrzebowania dziecka na wszystkie składniki odżywcze.
Alergia u dzieci karmionych piersią jest kilkukrotnie rzadsza, niż u dzieci karmionych sztucznie, jednak zawsze trzeba mieć na uwadze możliwość jej wystąpienia. Po pojawieniu się niepokojących objawów, rodzice powinni zgłosić się do lekarza – być może zaistnieje konieczność, by matka zrezygnowała z pewnych pokarmów w swoim jadłospisie, ponieważ przenikają one do jej mleka wywołując uczulenie u dziecka. Do najczęstszych alergenów należą:
- białko krowie,
- białka jajek,
- cytrusy,
- czekolada,
- kakao.
Kaszki dla dzieci z alergią
Mleko modyfikowane opartym na pełnym mleku kozim zawiera kilkakrotnie mniej α s1 kazeiny (czyli białka alergennego) w porównaniu do mleka krowiego, a przy tym jest bardziej zbliżone do mleka kobiety. Należy też rozważyć kaszki bezmleczne, hipoalergiczne.
Pod żadnym pozorem nie wolno lekceważyć żadnych objawów alergii u niemowlęcia, ponieważ może to doprowadzić do przykrych konsekwencji. Podstawą jest baczna obserwacja własnego dziecka i przekazywanie wyczerpujących informacji lekarzowi na temat wszelkich niepokojących zmian w zachowaniu pociechy. Jest to o tyle ważne, że u niemowląt do pierwszego roku życia nie wykonuje się testów na obecność przeciwciał (skórnych, z krwi). W przypadku starszych dzieci możliwe jest wykonanie testów, jednak nie zastąpią one pogłębionego wywiadu lekarskiego. Pocieszające jest to, że zazwyczaj dzieci wyrastają z alergii i w dorosłym życiu określony rodzaj pożywienia ich nie uczula.
