Depresja poporodowa, depresja w ciąży, depresja dwubiegunowa, depresja lękowa – najważniejsze fakty
Depresja charakteryzuje się przewlekłym smutkiem i przygnębieniem oraz znaczącymi zaburzeniami w codziennym funkcjonowaniu. Specjaliści wyróżniają wiele rodzajów tego zaburzenia. Należy do nich m.in. depresja poporodowa, depresja w ciąży, depresja dwubiegunowa i depresja lękowa. Dowiedz się więcej.
Depresja jest częstym i poważnym zaburzeniem psychicznym. Dotyczy kilkunastu procent populacji osób dorosłych. Skarży się na nią dwa razy więcej kobiet niż mężczyzn. Depresji nie wolno bagatelizować. Nieleczona – może zagrażać życiu.
Depresja – rodzaje, przyczyny, objawy
Przyczyny depresji są złożone. Rolę odgrywają czynniki biologiczne, psychologiczne, społeczne i kulturowe. Jej główne objawy to:
● spadek nastroju;
● utrata radości życia i odczuwania przyjemności;
● zmniejszenie dotychczasowych zainteresowań;
● obniżenie aktywności życiowej;
● osłabienie uwagi i koncentracji;
● zaniżona samoocena;
● poczucie winy i małej wartości;
● pesymizm;
● zaburzenia snu;
● myśli i tendencje samobójcze;
● towarzyszący lęk.
O depresji mówi się, kiedy powyższe objawy trwają co najmniej dwa tygodnie. Istnieje wiele rodzajów tego zaburzenia. Oto, czym charakteryzują się niektóre z nich.
Co to depresja poporodowa?
Około 50-80 proc. świeżo upieczonych mam doświadcza smutku poporodowego (ang. baby blues). Cechuje się on m.in. umiarkowanym obniżeniem nastroju, płaczliwością, drażliwością czy poczuciem wyczerpania. Baby blues mija około 10. dnia po porodzie i nie wymaga leczenia. Jednak u części kobiet, w ciągu kilku do kilkunastu tygodni po porodzie, rozwija się depresja poporodowa. Jej objawy mają znacznie większe nasilenie niż smutek poporodowy.
Depresja poporodowa – objawy
Depresja poporodowa objawia się podobnie do innych epizodów depresji. Cechuje ją wysoki poziom niepokoju i lęku. U chorych obserwuje się przesadne obawy o zdrowie dziecka i własne, niepewność przy sprawowaniu opieki nad noworodkiem, lęk przed skrzywdzeniem dziecka czy nawet myśli związane z przemocą wobec niego. Z tego powodu kobieta może unikać kontaktu z niemowlęciem.
Depresja poporodowa – leczenie
Nieleczona depresja poporodowa ma negatywny wpływ na funkcjonowanie całej rodziny. Wiąże się też z ryzykiem samobójstwa. Na szczęście leczenie jest możliwe. W łagodnych przypadkach polega ono na zastosowaniu psychoterapii, psychoedukacji i wsparcia psychologicznego, a w cięższych – dodatkowo podaje się leki przeciwdepresyjne (preparaty te zazwyczaj można stosować w okresie karmienia piersią). Wskazane jest również odciążenie chorej od codziennych obowiązków.
Depresja w ciąży – często nierozpoznawana i nieleczona
Do niedawna zakładano, że czas ciąży jest okresem wolnym od zaburzeń nastroju z powodu działania hormonów płciowych. Dziś wiadomo, że „stan błogosławiony” nie chroni przed wystąpieniem depresji czy jej nawrotem. To zaburzenie psychiczne pojawia się u ciężarnych z podobną częstotliwością, co u kobiet w innych okresach życia. Jednak rozpoznaje się je w niewystarczającym stopniu. Wynika to zwłaszcza z podobieństwa objawów depresji do dolegliwości zgłaszanych przez kobiety w ciąży. Chodzi m.in. o zmniejszenie aktywności, obniżony nastrój, płaczliwość, drażliwość, lęk i napięcie czy problemy ze snem. Ponadto ciężarne z zaburzeniami nastroju rzadko szukają pomocy medycznej.
Depresja w ciąży – dlaczego trzeba ją leczyć?
Depresja w czasie ciąży wywiera negatywny wpływ na zdrowie kobiety. Zwiększa też ryzyko powikłań, w tym np. przedwczesnego porodu oraz małej masy urodzeniowej noworodka. Zwraca się również uwagę na możliwy wpływ tego zaburzenia nastroju na rozwój układu nerwowego dziecka w przyszłości. Nieleczenie depresji ciążowej, zwłaszcza w ciężkich przypadkach, może skończyć się tragicznie. Dlatego nie wolno jej lekceważyć. Terapię depresji w okresie ciąży dobiera się indywidualnie.
Co to depresja dwubiegunowa?
Depresja dwubiegunowa to potoczne określenie depresji w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD). ChAd charakteryzuje się cyklicznymi, nawracającymi wahaniami nastroju. U chorych obserwowane są epizody depresji, manii lub hipomanii oraz mieszane. Pomiędzy nimi występują okresy bezobjawowe.
Choroba afektywna dwubiegunowa – objawy
Depresja w przebiegu ChAD daje zazwyczaj typowe – wymienione wyżej – objawy. Charakterystyczne jest zahamowanie aktywności, wzmożona senność czy popadanie w bezczynność. Natomiast do symptomów manii oraz hipomanii (mniej nasilonej i trwającej krócej od manii) zalicza się m.in. podwyższenie nastroju, pobudzenie, wzmożoną aktywność, poczucie rozpierającej energii, brak potrzeby snu czy podwyższoną samoocenę. Osoba chora jest mało krytyczna, często popada w konflikty, podejmuje chaotyczne i lekkomyślne działania. Nasilenie objawów w stanie maniakalnym całkowicie uniemożliwia funkcjonowanie.
Choroba afektywna dwubiegunowa – leczenie
ChAD jest chorobą przewlekłą, nawracającą. Wywiera negatywny wpływ na wszystkie aspekty życia osoby chorej. Leczenie umożliwia kontrolę objawów i powrót do satysfakcjonującego życia. W terapii stosowane są leki stabilizujące nastrój. W fazie depresji nie wyklucza się podawania antydepresantów, natomiast w stanach pobudzenia maniakalnego na ogół konieczne jest zażywanie silniejszych środków uspokajających. Czasem wykorzystywane są elektrowstrząsy. Warto również zadbać o odpowiednią sieć wsparcia społecznego.
Co to depresja lękowa?
W klasyfikacji chorób nie ma pojęcia depresji lękowej. Takiego określenia używa się w stosunku do depresji, w której głównym objawem jest lęk. To jedna z najcięższych form tego zaburzenia. Współwystępowanie depresji i lęku jest wielce uciążliwe dla chorych i bardzo częste. Dominuje u osób w starszym wieku.
Depresja lękowa – leczenie
Depresja jest uleczalna, można kontrolować również objawy lęku. Eksperci zwracają jednak uwagę, aby w terapii zbyt długo nie stosować leków uspokajających, bo nieuchronnie prowadzi to do uzależnienia. Trzeba pamiętać, że wyjście z uzależnienia od leków z grupy benzodiazepin jest trudniejsze niż terapia samej depresji.
Źródła:
https://podyplomie.pl/medycyna/29549,depresja-u-kobiet-w-ciazy (dostęp 26.05.2020)
https://www.podyplomie.pl/medycyna/24317,depresja-kiedy-wyslac-do-psychiatry (dostęp 26.05.2020)
https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/69882,depresja (dostęp 26.05.2020)
https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/91686,depresja-i-psychoza-poporodowa (dostęp 26.05.2020)
https://www.podyplomie.pl/psychiatria/30268,co-to-jest-depresja-poporodowa (dostęp 26.05.2020)
https://www.podyplomie.pl/psychiatria/30775,co-to-jest-chad (dostęp 26.05.2020)
https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/69890,choroba-afektywna-dwubiegunowa (dostęp 26.05.2020)
http://depresja.org/smutny-lek/ (dostęp 26.05.2020)
Autorka
Małgorzata Skoczylas-Kouyoumdjian – copywriter i ekspert ds. Public Relations. O zdrowiu pisze od ponad 20 lat. Ukończyła m.in. kształcenie podyplomowe w Instytucie Żywności i Żywienia na kierunku dietetycznym. Jest mamą Rafała i żoną Krzysztofa. W wolnych chwilach czyta kryminały.