Czym są upławy? Co ich kolor i konsystencja mówią o zdrowiu pochwy?
Wydzielina z pochwy to fizjologiczne i zupełnie naturalne zjawisko. Jej głównym zadaniem jest nawilżanie, ochrona przed infekcjami oraz utrzymanie równowagi flory bakteryjnej. Kolor, konsystencja i zapach śluzu może świadczyć zarówno o prawidłowym funkcjonowaniu dróg rodnych, jak i o zaburzeniach hormonalnych czy zakażeniach. Jednym z podstawowych objawów infekcji intymnych są właśnie upławy, czyli nieprawidłowa wydzielina pochwowa.
Zmiana barwy i zapachu wydzieliny z pochwy to bardzo ważny sygnał, którego nie powinno się ignorować. Nawet jeśli upławom nie towarzyszy ból ani świąd okolic intymnych, należy skonsultować się z lekarzem ginekologiem. Sprawdź, jakie kolory upławów mogą świadczyć o infekcji grzybiczej, bakteryjnej lub zaburzeniach gospodarki hormonalnej. Podpowiadamy, jak wygląda leczenie i profilaktyka zakażeń intymnych u kobiet.
Z artykułu dowiesz się:
- Co to są upławy i dlaczego się pojawiają?
- Jaki kolor ma prawidłowa wydzielina z pochwy w okresie ciąży?
- Jaki kolor upławów może zwiastować infekcje intymne?
- Jak leczy się grzybicze i bakteryjne zakażenie pochwy?
- Jak uchronić się przed infekcjami bakteryjnymi okolic intymnych?
Czym są upławy i co je powoduje?
Upławy to nieprawidłowa wydzielina z pochwy, która różni się kolorem, konsystencją oraz zapachem od właściwego i niezmienionego chorobowo śluzu.
Organizm kobiety naturalnie produkuje śluz pochwowy, którego celem jest utrzymanie odpowiedniego nawilżenia oraz ochrona przed infekcjami. Jego barwa i struktura zmieniają się w zależności od fazy cyklu menstruacyjnego. Fizjologiczna wydzielina z pochwy jest zwykle przezroczysta lub lekko biała, bez intensywnego zapachu i nie wiąże się z dyskomfortem w okolicach intymnych. Jej ilość na ogół nie jest duża, choć w okresie okołoowulacyjnym i w czasie owulacji może powodować zawilgotnienie bielizny.
Jeśli dojdzie do zaburzeń mikroflory bakteryjnej pochwy, wystąpią także zmiany w wyglądzie i woni wydzieliny. Wówczas mówi się o upławach. Mogą mieć różne kolory i nieprzyjemny zapach, w zależności od przyczyny zmian. Najczęściej są to zakażenia, takie jak grzybica pochwy (wywołana przez drożdżaki), infekcje bakteryjne czy pierwotniakowe. Upławy są również jednym z objawów chorób przenoszonych drogą płciową (chlamydioza, rzeżączka) oraz nowotworów narządów rodnych. U niektórych pań pojawiają się także w wyniku reakcji alergicznej na kosmetyki lub detergenty.
Zmiany w strukturze wydzieliny pochwowej mogą być niepokojącym sygnałem, dlatego w przypadku wystąpienia upławów, należy zgłosić się do ginekologa. Lekarzowi powinno się opowiedzieć również o innych objawach, które towarzyszą upławom, takich jak świąd pochwy czy pieczenie w czasie oddawania moczu.
Upławy w ciąży
W ciąży wygląd i konsystencja wydzieliny z pochwy zmienia się na skutek ciągłych przemian w gospodarce hormonalnej kobiety. W pierwszym trymestrze ciąży mogą wystąpić ciemnobrązowe upławy w niedużej ilości, co jest związane z produkcją progesteronu. Na samym początku u wielu przyszłych mam pojawia się także różowawe lub beżowo-brązowe plamienie, które towarzyszy implantacji zarodka.
Jeśli jednak w tym okresie wystąpią upławy w nietypowym kolorze (czerwonym, zielonym lub żółtym) i o nieprzyjemnym zapachu, koniecznie trzeba zgłosić to lekarzowi. Mogą zwiastować infekcję intymną lub problemy związane z przebiegiem ciąży.
Kolory upławów i ich przyczyny
Barwa, zapach i konsystencja wydzieliny z pochwy mogą dostarczyć wielu cennych informacji o zdrowiu kobiety. Choć niektóre zmiany stanowią naturalny element cyklu miesiączkowego, inne często wskazują na infekcje bakteryjne, grzybicze lub choroby przenoszone drogą płciową.
Zielone upławy
Wydzielina w takim kolorze świadczy o aktywnej infekcji bakteryjnej lub pierwotniakowej, np. rzęsistkowicy. Jeśli zakażenie nie jest leczone, nabiera przewlekłego charakteru. Towarzyszą mu także ropne upławy, czasami o pienistej konsystencji oraz dolegliwości, takie jak pieczenie, ból przy oddawaniu moczu, podrażnienie czy częstomocz.
Wodniste upławy
Tego rodzaju upławy związane są zwykle z obecnością wody w pochwie. Jeśli wydzieliny jest dużo, a dodatkowo towarzyszą jej inne dolegliwości, może świadczyć o toczącej się infekcji grzybiczej lub bakteryjnej, dlatego objawy te warto skonsultować z lekarzem.
Żółte upławy
Taki kolor wydzieliny może się pojawić w wyniku zmian hormonalnych, np. spadku estrogenów w okresie okołomenopauzalnym i związanego z nim zanikowego zapalenia pochwy. Jest także objawem ubytków w błonie śluzowej macicy oraz nadżerek szyjki macicy.
Brązowe upławy
Brązowy śluz to wydzielina z domieszką krwi. Może naturalnie poprzedzać miesiączkę lub wystąpić po jej zakończeniu. Pojawia się także w cyklach bezowulacyjnych, po menopauzie oraz u kobiet stosujących doustną antykoncepcję. Bywa również zwiastunem schorzeń dróg rodnych (nadżerek, nowotworów, torbieli) oraz infekcji intymnych (jeśli występują też inne dolegliwości).
Serowate upławy
Białe, grudkowate upławy są typowym objawem zakażenia drożdżakami (np. kandydozy) i często towarzyszy im świąd oraz pieczenie.
Leczenie w przypadku nieprawidłowej wydzieliny z pochwy
Jeśli zmienią się właściwości fizyczne wydzieliny z pochwy, należy zgłosić się do poradni ginekologicznej. Leczenie w tym przypadku zależy głównie od przyczyny zmian. W przypadku infekcji bakteryjnych, grzybiczych i pierwotniakowych stosuje się farmakoterapię dopochwową.
Jeżeli istnieją wątpliwości co do rodzaju drobnoustrojów, lekarz może pobrać wymaz z pochwy oraz cytologię. Posiew pozwoli określić patogeny i dobrać odpowiednie leczenie.
Jak zabezpieczyć się przed infekcjami pochwy?
Żeby uchronić się przed infekcjami i zwiastującymi je upławami, warto stosować następujące elementy profilaktyki:
- noszenie bielizny z naturalnych materiałów, które umożliwiają prawidłową termoregulację,
- unikanie codziennego noszenia wkładek higienicznych,
- rezygnacja z używania perfumowanych wkładek i podpasek,
- rezygnacja z mycia okolic intymnych mydłem lub żelem pod prysznic,
- regularne zmienianie środków higienicznych w czasie miesiączki,
- stosowanie specjalnych probiotyków ginekologicznych w trakcie antybiotykoterapii,
- codzienna higiena intymna, również po stosunku seksualnym,
- przestrzeganie właściwego kierunku podmywania się – od warg sromowych do odbytu, aby nie przenieść bakterii w okolice pochwy.
Podsumowanie
Upławy, czyli nieprawidłowa wydzielina z pochwy często są pierwszym sygnałem alarmującym o zaburzeniach hormonalnych lub toczącej się chorobie. Z tego względu nie powinno się lekceważyć zmian w wyglądzie czy zapachu śluzu pochwowego. Wszystkie objawy, które mogą świadczyć o infekcji czy znacznie poważniejszych schorzeniach należy niezwłocznie zgłaszać swojemu ginekologowi. To pozwoli szybko zdiagnozować przyczynę upławów i rozpocząć skuteczne leczenie.
Źródła:
- Rozpoznaj swojego wroga, czyli o drobnoustrojach wywołujących infekcje pochwy, „Borgis – Medycyna Rodzinna” 2004, nr 3, s. 143-148.
- G. Jarząbek-Bielecka, M. Pawlaczyk, M. Pawlaczyk, Problem stanów zapalnych żeńskich narządów płciowych – ocena wiedzy dziewcząt na temat profilaktyki i leczenia, „Borgis – Medycyna Rodzinna” 2018, nr 1a s. 29-36.
- L. Kliman, Vaginal Discharge Colours: Causes & What’s Normal, https://drlenkliman.com.au/articles/vaginal-discharge-colours-causes-whats-normal/ (dostęp: 18.03.2025 r.).
- S.R. Jogi, Vaginal discharge: evaluation of syndromic management in Chhattisgarh Institute of Medical Sciences, Bilaspur, C.G., „International Journal of Reproduction, Contraception, Obstetrics and Gynecology” 2015, vol. 4, nr 5, s. 1534-1538.
- L. McKay, Vaginal discharge: causes, colors & what it means, https://www.naturalcycles.com/cyclematters/vaginal-discharge-colors (dostęp: 18.03.2025 r.).
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.
Powiązane kategorie
Ostatnia aktualizacja [16.04.2025]