Piękny uśmiech to nie tylko mocne i białe zęby, ale również zdrowe dziąsła. Żeby odpowiednio o nie zadbać niezbędna jest prawidłowa higiena jamy ustnej oraz regularne rutynowe wizyty w gabinecie stomatologicznym. Dzięki temu lekarz może szybko zdiagnozować zarówno próchnicę, jak i choroby dziąseł na wczesnym etapie. Jednym z najpowszechniejszych schorzeń dziąseł jest recesja, czyli cofanie się i zanikanie tkanki, co prowadzi do odsłonięcia szyjki zęba.
Recesja dziąseł to problem, który dotyka coraz więcej osób, a ryzyko jego wystąpienia rośnie wraz z wiekiem. Choć często rozwija się stopniowo i początkowo nie daje wyraźnych objawów, nieleczona może przyczyniać się do rozchwiania i utraty zębów. Sprawdź, jak rozpoznać pierwsze symptomy recesji dziąseł i jakie metody leczenia są najskuteczniejsze. Podpowiadamy również, jak uchronić się przed rozwojem recesji i uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.
Z artykułu dowiesz się:
- Jakie czynniki przyczyniają się do recesji dziąseł?
- Jakie objawy mogą wskazywać na obniżenie linii dziąseł?
- Jakie metody leczenia stosuje się w przypadku recesji dziąseł?
- Na czym polega profilaktyka recesji dziąsłowej?
Co to jest recesja dziąseł i jak wyglądają zmiany?
Recesją dziąseł określa się zaburzenia w obrębie jamy ustnej, które polegają na stopniowym cofaniu się tkanki dziąsłowej i odsłonięciu szyjki (a w zaawansowanych przypadkach także korzenia) zęba. Mówiąc prościej, jest to przesunięcie brzegu dziąsła w kierunku wierzchołka korzeni zębowych.
Choć recesja dziąseł związana jest głównie z wiekiem – po 60. roku życia z jej powodu cierpi co drugi dorosły, to jednak może pojawić się również u młodszych osób. Ryzyko jej rozwoju spowodowane jest także niewłaściwą higieną jamy ustnej. Zbyt rzadkie mycie zębów, mocny nacisk przy szczotkowaniu lub korzystanie z tej samej szczoteczki przez wiele miesięcy lub lat przyczynia się do stanów zapalnych dziąseł i recesji.
Wyróżnia się dwa rodzaje recesji:
- pojedynczą – gdy zmiany pojawiają się w okolicach jednego zęba,
- mnogą – jeśli obejmuje rejon wokół kilku zębów.
Niestety, każdy rodzaj recesji prowadzi do zmian w wyglądzie dziąseł i zębów. Tkanka dziąseł staje się cieńsza, wrażliwsza, a linia dziąsłowa przesuwa się w stronę korzeni. W niektórych przypadkach zęby mogą wydawać się dłuższe niż wcześniej, co jest wynikiem postępującego odsłaniania ich struktur.
Cały proces często bywa powolny i początkowo niezauważalny, dlatego wiele osób dostrzega zmiany dość późno. Zwykle pojawiają się one od strony zewnętrznej (przy policzkach i wargach), a znacznie rzadziej od strony języka.
Przyczyny recesji dziąseł
Czynniki prowadzące do zaniku dziąseł dzieli się na anatomiczne oraz patologiczne. Te pierwsze wynikają z budowy oraz struktury dziąseł, zębów oraz kości. Jeśli zęby pokryte są dość cienką blaszką kostną lub doszło do jej uszkodzeń i ubytków, ryzyko recesji jest większe. Bywa to związane z zaburzeniami w ułożeniu zębów w łuku, zwłaszcza jeśli wychylają się na zewnątrz lub są stłoczone. Przyczyną recesji może być także duża rozbieżność między grubością korzeni zębowych oraz kości lub po prostu cienka tkanka samego dziąsła.
Do źródeł problemów z zanikiem dziąseł zalicza się też nieprawidłową budowę wędzidełka wargi górnej. Zbyt mocny przyczep powoduje podciąganie dziąsła w czasie żucia i jego stopniowe odrywanie się. Stomatolodzy wskazują jeszcze inny czynnik ryzyka – płytki przedsionek jamy ustnej. Taka anatomia zwiększa podatność tkanki dziąseł na uszkodzenia, stany zapalne, a tym samym także na recesję.
Z kolei w drugim przypadku głównymi winowajcami są zwykle rozwijające się infekcje bakteryjne oraz uszkodzenia mechaniczne. Szczególnie niebezpieczna jest płytka nazębna – aktywność drobnoustrojów (zwłaszcza wydzielane przez nie toksyny) prowadzi do rozwoju stanów zapalnych przyzębia i zapalenia kości wyrostka zębodołowego. Paradontoza przyczynia się do odsłonięcia szyjek zębów, a nawet korzeni, co może skutkować ich utratą.
Czynnikami zwiększającymi ryzyko recesji są także:
- silne zaciskanie zębów i zgrzytanie zębami podczas snu,
- nałogowe palenie papierosów,
- nieprawidłowa higiena jamy ustnej,
- zbyt mocne mycie zębów (duży nacisk szczoteczką, silne szorowanie),
- leczenie ortodontyczne,
- leczenie chirurgiczne oraz błędy w leczeniu zachowawczym.
Objawy recesji dziąseł
Pierwszym sygnałem zaburzeń, który zazwyczaj skłania do odwiedzenia gabinetu stomatologicznego jest wrażenie wydłużenia zębów. Podczas obserwacji pacjenci zauważają, że przednie zęby wyglądają na wąskie i znacznie dłuższe niż powinny być. Kwestii estetycznej towarzyszy często także nadwrażliwość. Wówczas przy myciu zębów, jedzeniu czy piciu (nie tylko gorących lub bardzo zimnych produktów) pojawia się ostry, przeszywający ból.
Im bardziej zaawansowany stopień recesji, tym większe ryzyko gromadzenia się płytki bakteryjnej w kieszonkach dziąsłowych, a co za tym idzie, także rozwoju próchnicy w okolicach szyjki i korzenia zęba. Dziąsła mogą też krwawić i być zaczerwienione. Pacjenci z recesją skarżą się również na nieświeży oddech, który najczęściej bywa efektem dużej ilości płytki nazębnej nagromadzonej w trudno dostępnych miejscach.
Sposoby leczenia recesji dziąseł
Warto wiedzieć, że w większości przypadków recesja dziąseł nie mija samoistnie – bez pomocy medycznej tkanka nie odzyska początkowego przyczepu. Żeby więc zapobiec postępowaniu procesu, lekarz stomatolog może zaproponować pacjentowi zabieg chirurgiczny. Najpopularniejszym jest przeszczep dziąsła przy użyciu tkanki pobranej z podniebienia pacjenta. Jeśli to niemożliwe, zabieg pokrycia recesji dziąsła przeprowadza się z wykorzystaniem gotowych błon kolagenowych.
Jeżeli u pacjenta występują zaburzenia anatomiczne, takie jak płytki przedsionek jamy ustnej, lekarz przeprowadza operację plastyczną tej okolicy. Pogłębiony przedsionek pozwala zredukować lub wyeliminować podciąganie dziąsła w tym miejscu.
