Objawy niedoboru lizyny
Lizyna znajduje się w wielu produktach spożywczych, dlatego przy urozmaiconej diecie nie jest łatwo nabawić się jej niedoborów. Jeśli jednak okaże się, że podaż lizyny jest zbyt niska w stosunku do potrzeb organizmu, mogą pojawić się wskazujące na to objawy. Na początku zwykle bywają niezauważalne, ale z czasem przybierają na sile, negatywnie wpływając na kondycję fizyczną oraz samopoczucie.
Lizyna bierze udział w syntezie białek i produkcji energii, dlatego jednym z pierwszych objawów może być osłabienie i przewlekłe zmęczenie. Jej niedobór często powoduje spadek wydolności fizycznej oraz trudności z regeneracją mięśni po wysiłku. W niektórych przypadkach prowadzi również do zaniku masy mięśniowej, gdyż organizm nie ma wystarczającej ilości aminokwasów potrzebnych do odbudowy tkanek.
Charakterystyczne dla niedoboru lizyny jest także pogorszenie stanu skóry i wypadanie włosów. Dzieje się tak, ponieważ do produkcji kolagenu oraz białek budulcowych niezbędna jest lizyna. Właściwości tego aminokwasu zapewniają cerze i włosom dobrą kondycję oraz zdrowy wygląd.
Problemy mogą również dotyczyć działania układu immunologicznego. Niedobór lizyny prowadzi do obniżenia odporności, częstszego występowania infekcji, przeziębień i stanów zapalnych. Ponadto, badania sugerują, że niedostateczna ilość lizyny może zwiększać podatność na nawracającą opryszczkę, ponieważ aminokwas ten odgrywa istotną rolę w hamowaniu replikacji wirusa HSV-1.
Pozostałe objawy wskazujące na zbyt niskie stężenie lizyny w organizmie to także:
- zaburzenia gojenia ran,
- problemy z pamięcią i koncentracją,
- rozdrażnienie,
- spadek apetytu,
- zawroty głowy,
- niedokrwistość.
Lizyna – dawkowanie i przeciwwskazania
Ten aminokwas egzogenny występuje naturalnie w żywności, dlatego przyjmuje się, że jest bezpieczny dla zdrowia i w dobrze zbilansowanej diecie nie ma ryzyka jego przedawkowania. W niektórych przypadkach (np. u kobiet ciężarnych oraz karmiących piersią, a także dzieci i młodzieży w okresie intensywnego wzrostu) konieczna może być jednak suplementacja. W takiej sytuacji należy ustalić dawkowanie z lekarzem lub dietetykiem.
Dobową dawkę lizyny należy dobrać do wagi pacjenta – w przypadku osób dorosłych powinno to być ok. 30-35 mg na kilogram masy ciała. Jeśli jest stosowana pomocniczo przy leczeniu opryszczki można zwiększyć dawkę, jednak wyłącznie w porozumieniu z lekarzem.
Podsumowanie
L-lizyna jest niezbędna organizmowi, ponieważ aminokwas ten wykazuje wiele cennych właściwości. Lizyna uczestniczy w procesie syntezy białek budulcowych, kolagenu oraz metabolizmie tłuszczów, dlatego o jej odpowiedni poziom powinni dbać przede wszystkim sportowcy i osoby aktywne fizycznie. Suplementację można rozważyć także w niektórych przypadkach u dzieci, młodzieży, kobiet ciężarnych oraz karmiących piersią, jeśli istnieją ku temu wyraźne wskazania.
Źródła:
- R. Civitelli, D.T. Villareal, D. Agnusdei i in., Dietary L-lysine and calcium metabolism in humans, „Nutrition” 1992, vol. 8, nr 6, s. 400-405.
- S. Anastassiadis, L-Lysine Fermentation, „Recent Patents on Biotechnology” 2007, vol. 1, nr 1, s. 11-24.
- B. Frączek, Białko w żywieniu sportowców, https://www.mp.pl/pacjent/dieta/sport/64883,bialko-w-zywieniu-sportowcow (dostęp: 12.02.2025 r.).
- M. Yamauchi i M. Sricholpech, Lysine post-translational modifications of collagen, „Essays in Biochemistry” 2012, t. 52, s. 113–133.
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.
