Problemy z oddychaniem podczas spania mogą znacząco obniżyć jakość snu. To z kolei ma wpływ na codzienne funkcjonowanie – brak właściwej ilości snu uniemożliwia pełną regenerację organizmu. Zaburzać sen może zarówno chrapanie czy uczucie zatkanego nosa w czasie infekcji, jak i poważniejszy problem – bezdech senny. Jeśli lekarz rozpozna tę dolegliwość u pacjenta, powinien jak najszybciej wdrożyć odpowiednie leczenie.
Bezdech senny może prowadzić do niedotlenienia organizmu i zmęczenia w ciągu dnia. Zwiększa także ryzyko rozwoju poważnych chorób, takich jak nadciśnienie tętnicze czy zawał serca. Przyczyną bezdechu sennego często są zablokowane drogi oddechowe lub problemy neurologiczne, które wpływają na ośrodek kontroli oddychania. Sprawdź, jak rozpoznać objawy bezdechu sennego, jakie są jego przyczyny i w jaki sposób można skutecznie go leczyć.
Z artykułu dowiesz się:
- Co to jest bezdech senny?
- Jakie rodzaje bezdechu sennego wyróżniają lekarze?
- Jakie są przyczyny bezdechu sennego?
- Jakie są objawy bezdechu sennego?
- Jak wygląda leczenie bezdechu sennego?
Czym jest bezdech senny?
Obturacyjnym bezdechem sennym nazywa się chorobę związaną z powtarzającymi się podczas snu epizodami spłycenia (hipowentylacji) lub zatrzymania oddychania. U chorego taki stan może pojawiać się od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu razy w ciągu jednej godziny snu. Organizm w odpowiedzi na niedobór tlenu wybudza się, często bardzo krótko i niezauważalnie, aby przywrócić prawidłowy oddech. Te mikroprzebudzenia, choć pacjent ich nie rejestruje, znacząco zakłócają cykle snu i obniżają jego jakość. Prowadzi to do przemęczenia, zaburzeń koncentracji, a w dłuższej perspektywie także do rozwoju nadciśnienia tętniczego.
Żeby zaburzenia oddychania można było uznać za bezdech senny, przerwy muszą trwać ponad 10 sekund. Krótsze bezdechy występują również u osób zdrowych i są naturalne dla organizmu (np. w trakcie zasypiania).
Bezpośrednią przyczyną bezdechu sennego jest zablokowanie ujścia dróg oddechowych. Dzieje się tak, gdy mięśnie gardła oraz tkanki miękkie w tylnej części jamy ustnej (m.in. języczek i podniebienie miękkie) nadmiernie się rozluźniają w czasie snu. Zamknięcie przepływu powietrza w obrębie gardła powoduje niemożność pobrania kolejnej porcji tlenu, a tym samym prowadzi do chwilowego niedotlenienia.
Częstym symptomem obturacyjnego bezdechu sennego jest głośne, przerywane chrapanie, które bywa pierwszym sygnałem alarmowym dla partnerów lub innych osób, które śpią tuż obok.
Rodzaje bezdechu sennego
W zależności od przyczyn i objawów problemów z oddychaniem, wyróżnia się kilka rodzajów bezdechu sennego. Należą do nich:
- obturacyjny bezdech senny – to najczęstszy typ bezdechu sennego. Spowodowany jest mechanicznym zamknięciem dróg oddechowych na skutek zapadania się tkanek miękkich w gardle. Objawia się głośnym chrapaniem, nagłymi przerwami w oddychaniu i wybudzeniami z uczuciem duszności.
- centralny bezdech senny – nie wynika z mechanicznej blokady dróg oddechowych, a z zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego. Przerwy w oddychaniu spowodowane są tym, że mózg nie wysyła odpowiednich sygnałów do mięśni za to odpowiedzialnych. W tym przypadku nie występuje głośne chrapanie – alarmujące dla partnera mogą być wyraźne przerwy w oddychaniu i nadmierna senność chorego w ciągu dnia.
- mieszany bezdech senny – stanowi połączenie obu form bezdechu sennego: obturacyjnego i centralnego. Zazwyczaj zaczyna się od problemów neurologicznych (centralnych), a następnie przechodzi w mechaniczne zamykanie dróg oddechowych.
Każdy z typów bezdechu ma inne przyczyny i objawy, dlatego sposoby ich leczenia także się różnią. Podstawą jest właściwe rozpoznanie bezdechu oraz jego postaci. Specjalistyczna diagnostyka bezdechu sennego rozpoczyna się najczęściej od wizyty u lekarza i badania poligraficznego.
Bezdech senny – przyczyny
Przyczyną obturacyjnego bezdechu sennego jest zwężenie lub zamknięcie światła dróg oddechowych. Może być to spowodowane przez czynniki anatomiczne, takie jak wąskie drogi oddechowe, powiększone migdałki czy nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicach szyi. Szczególnie otyłość powoduje nacisk na gardło, co utrudnia przepływ powietrza.
Problem może nasilać spożywanie alkoholu przed snem i palenie papierosów. Alkohol rozluźnia mięśnie gardła, a palenie powoduje podrażnienia i zapalenia dróg oddechowych, co często przyczynia się do zaburzeń oddychania.
Z problemem bezdechu sennego borykają się także alergicy oraz kobiety w okresie ciąży lub menopauzy. Wpływ mogą mieć również uwarunkowania genetyczne oraz zażywanie niektórych leków, szczególnie preparatów uspokajających oraz nasennych.
Z kolei przy centralnym bezdechu sennym zaburzenia wynikają z zakłóceń przekazywania impulsów z mózgu do mięśni oddechowych. Tego rodzaju bezdech w niektórych przypadkach towarzyszy osobom, które przebywały przez jakiś czas na dużej wysokości lub stosowały opioidy i mija samoistnie. Zwykle jednak jego przyczyną jest ciężka niewydolność serca lub uszkodzenie układu nerwowego, związane ze schorzeniami i urazami neurologicznymi.
Bezdech nocny – objawy
Dolegliwości związane z niewyspaniem towarzyszą zarówno bezdechowi obturacyjnemu, centralnemu, jak i mieszanemu. Wśród wspólnych objawów wymienia się:
- nadmierną senność w ciągu dnia,
- poranne bóle głowy,
- problemy z koncentracją,
- drażliwość.
Z kolei do objawów bezdechu sennego obturacyjnego zalicza się także:
- głośne chrapanie z wyraźnymi przerwami,
- wiercenie się podczas snu,
- nadmierną potliwość,
- duszności w czasie snu,
- kołatanie serca,
- problemy z zasypianiem,
- zgagę i suchość w jamie ustnej,
- obniżenie libido,
- zaburzenia emocjonalne,
- depresję,
- bóle w klatce piersiowej.
