Rośliny ozdobne często mają znacznie więcej zalet niż tylko piękny wygląd, który przyciąga spojrzenia. W wielu przypadkach pozyskuje się z nich również cenne surowce wykorzystywane w medycynie ludowej oraz ziołolecznictwie. Jedną z takich roślin jest żmijowiec zwyczajny. Zachwyca pięknymi niebieskimi kwiatami, a także stanowi źródło nektaru, z którego pszczoły miodne produkują słodki przysmak.
Warto wiedzieć, że żmijowiec zwyczajny oprócz funkcji ozdobnej i miododajnej ma także właściwości prozdrowotne. Jego nasiona są bogate w kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, wspierające pracę serca i działające przeciwzapalnie. Napary ze żmijowca wykazują działanie uspokajające i wykrztuśne, a okłady łagodzą podrażnienia skóry. Sprawdź, jakie jeszcze korzyści niesie stosowanie żmijowca zwyczajnego.
Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest żmijowiec zwyczajny?
- Jakie są właściwości wykazuje ta roślina ozdobna?
- Kto powinien rozważyć stosowanie suplementów ze żmijowcem i w jakich dawkach?
- Jak można stosować żmijowiec zwyczajny?
- Jak wygląda uprawa i pielęgnacja tej rośliny miododajnej?
Co to jest żmijowiec zwyczajny?
Żmijowiec zwyczajny (Echium vulgare) to roślina zielna z rodziny ogórecznikowatych, która występuje na całym świecie poza Antarktydą. Najbardziej rozpowszechniona jest w Europie i Ameryce Północnej. Spotkać ją można głównie na suchych łąkach, przydrożach, nieużytkach, a także na piaszczystych i kamienistych glebach.
Żmijowiec zwyczajny charakteryzuje się wzniesioną, rozgałęzioną łodygą pokrytą szorstkimi włoskami oraz intensywnie niebieskimi kwiatami o dzwonkowatym kształcie, które przyciągają pszczoły i motyle. Co ciekawe, nie od razu zyskują one taki kolor – barwa kwiatów zależy od zmian pH w komórkach rośliny. Młode kwiaty mają różowawy odcień i dopiero z czasem nabierają niebieskich tonów.
Liście żmijowca wyrastają z kłącza i mają podłużny, lancetowaty kształt. Pokrywają je drobne włoski, podobnie jak w przypadku łodygi. Mogą osiągać długość do ok. 20 cm.
Warto wiedzieć, że zagadkowa nazwa tej rośliny nie jest przypadkowa. Wywodzi się ona z dawnych wierzeń ludowych – przed wiekami uważano, że ziele, które wyglądem przypomina głowę żmii, może być antidotum na ukąszenia jadowitych węży. Badania naukowe nie potwierdzają jednak tych właściwości, a specjaliści podkreślają, że świeża roślina ma działanie toksyczne (dawniej stosowana była również w leczeniu padaczki i jako trutka na szczury). Znajdują się w niej alkaloidy pirolizydynowe, które powodują uszkodzenia wątroby.
Właściwości żmijowca zwyczajnego
Żmijowiec zwyczajny, mimo że jest rośliną hepatotoksyczną, wykazuje wiele cennych dla organizmu właściwości. Jeśli jest odpowiednio stosowany, np. w postaci oleju lub naparu, może wpływać na organizm uspokajająco i stanowić cenne wsparcie w leczeniu objawów infekcji górnych dróg oddechowych. Ma działanie wykrztuśne – jego właściwości przeciwkaszlowe cenione były już w medycynie ludowej. Zawarte w nim związki śluzowe pomagają łagodzić podrażnienia błon śluzowych, ułatwiają odkrztuszanie i wspierają regenerację dróg oddechowych. W żmijowcu znajdują się również garbniki, fitosterole, saponiny, krzemionka i olejek eteryczny.
Ponadto żmijowiec działa relaksująco – napary z suszonego ziela były stosowane w celu łagodzenia napięcia nerwowego, w przypadku bezsenności oraz nadmiernego pobudzenia.
Cennym składnikiem nasion żmijowca są kwasy tłuszczowe omega-3, zwłaszcza kwas stearydonowy (SDA). Usprawnia on proces przekształcania się kwasu alfa-linolenowego (ALA) w kwas eikozapentaenowy (EPA), dzięki czemu organizm może lepiej przyswajać kwasy Omega-3. Ma on również zdolność hamowania procesów zapalnych w tkance skórnej i działa przeciwalergicznie.
Żmijowiec zwyczajny jest rośliną miododajną. Miód żmijowcowy charakteryzuje jasnobursztynową barwą, kwiatowym aromatem i lekko kwaskowatym, delikatnie pikantnym smakiem. Jest dość rzadko spotykany. Przypisuje mu się działanie wspierające układ nerwowy.
Choć żmijowiec posiada wiele pozytywnych właściwości, należy pamiętać o tym, że jednak jest to roślina toksyczna, a jej nadmiar może poważnie zaszkodzić. Lekarze wskazują, że preparaty ze żmijowcem powinny być stosowane ostrożnie i zgodnie z zaleceniami producenta.
Jakie są wskazania do stosowania suplementów ze żmijowcem oraz jak je przyjmować?
Zawartość niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych sprawia, że suplementy ze żmijowcem polecane są zwłaszcza tym, którzy chcą zadbać o zdrowie układów – sercowo-naczyniowego i nerwowego. Dzięki wysokiej ilości kwasów tłuszczowych omega-3, w tym cennego kwasu stearydonowego (SDA), mogą one wspomagać prawidłową pracę serca, obniżać poziom złego cholesterolu (LDL) i poprawiać elastyczność naczyń krwionośnych.
Po olej i napar ze żmijowca mogą śmiało sięgać również osoby z dolegliwościami skórnymi, np. trądzikiem. Za sprawą antybakteryjnych i przeciwzapalnych właściwości produkty te świetnie sprawdzają się do pielęgnacji skóry.
Pamiętaj jednak, że niezależnie od tego czy sięgasz po suplement w postaci oleju, naparu, nalewki czy kapsułek, suplementację warto rozpocząć po wcześniejszej konsultacji z lekarzem. To ważne zwłaszcza w przypadku pacjentów, którzy przyjmują leki na stałe, ponieważ zioła mogą wchodzić w interakcje z różnymi preparatami.
Dawkowanie zależy od rodzaju wybranego produktu. Należy zawsze przestrzegać zaleceń producenta i nie przekraczać dziennej maksymalnej dawki.
Jakie jest zastosowanie żmijowca zwyczajnego?
Żmijowiec zwyczajny może być stosowany na różne sposoby, w zależności od potrzeb organizmu. Używa się go zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie – do pielęgnacji skóry. Najpopularniejsze sposoby zastosowania żmijowca to m.in.:
- picie naparu – można sięgnąć po szklankę relaksacyjnego naparu w godzinach wieczornych, aby odprężyć się przed snem,
- płukanie gardła naparem – taka płukanka działa antyseptycznie i łagodzi podrażnienia błon śluzowych,
- przemywanie skóry naparem – może być stosowany do przemywania skaleczeń, owrzodzeń i zmian skórnych,
- okłady – pomagają łagodzić świąd i przyspieszają regenerację skóry,
- przyjmowanie suplementów w kapsułkach – jako uzupełnienie diety w kwasy omega-3,
- picie oleju z nasion żmijowca,
- pielęgnacja skóry i włosów olejem – dobrze sprawdza się do olejowania pasm.
