Duża dostępność różnego rodzaju produktów spożywczych na sklepowych półkach nie ułatwia wyboru. Ponadto niemal wszyscy producenci wychwalają swoje artykuły, zachęcając do zakupu. Jak więc dokonywać świadomych wyborów żywieniowych, żeby w codziennej diecie znalazły się składniki korzystne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu i wzmocnienia odporności? Pomoże Ci w tym kolorowa skala Nutri-Score.
Skala Nutri-Score to specjalnie opracowany sposób oznaczania, który ma na celu ułatwienie konsumentom dokonywania świadomych wyborów. Oznaczenie w formie kolorowego wskaźnika informuje o wartości odżywczej poszczególnych produktów spożywczych. Dowiedz się, czym dokładnie jest i jak działa skala Nutri-Score, jak oblicza się ją dla danego produktu i jaki wynik Nutri-Score uznawany jest za najlepszy.
Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest skala Nutri-Score?
- Co oznaczają poszczególne litery w skali Nutri-Score?
- Jaki oblicza się Nutri-Score?
- Jakie są plusy i minusy oznaczania żywności wg skali Nutri-Score?
- Jak prawidłowo korzystać ze skali Nutri-Score?
Nutri-Score – co to jest?
Nutri-Score to nowoczesny system znakowania żywności, który powstał po to, by ułatwić konsumentom podejmowanie świadomych wyborów podczas zakupów spożywczych. Ma on prostą graficzną formę kolorowej etykiety umieszczanej na przodzie opakowań poszczególnych artykułów. Został opracowany we Francji, gdzie obowiązuje już od 2017 roku. Obecnie coraz więcej producentów z różnych krajów decyduje się na wprowadzenie systemu Nutri-Score.
Składa się on z pięciostopniowej skali literowej od A do E, gdzie litera A (w kolorze zielonym) oznacza produkt o najwyższej wartości odżywczej, a litera E (w kolorze czerwonym) wskazuje żywność najmniej korzystną dla zdrowia. Założeniem systemu Nutri-Score jest więc przekazanie prostej i zwięzłej informacji na temat jakości odżywczej konkretnego produktu.
Ocenę Nutri-Score wylicza się przy pomocy algorytmu uwzględniającego zarówno składniki pożądane (takie jak błonnik, białko czy zawartość warzyw), jak i te, których w nadmiarze lepiej unikać (m.in. cukry, tłuszcze nasycone czy sól). Informacją literową oznaczone są póki co jedynie wybrane produkty (z opisem zawartości poszczególnych składników odżywczych), wyłączając żywność medyczną specjalnego przeznaczenia, artykuły spożywcze dla niemowląt, małych dzieci oraz osób chorych.
Znaczenie liter A, B, C, D, E w Nutri-Score
Litery (podobnie jak kolory) w systemie Nutri-Score nie są przypadkowe – każda z nich odpowiada określonemu poziomowi jakości odżywczej produktu. Poszczególne z nich oznaczają:
- A (kolor zielony) – ocena ta świadczy o wysokiej wartości odżywczej produktu. Artykuły oznaczone literą A zawierają zazwyczaj dużo błonnika, białka, warzyw, owoców, witamin i minerałów, a mało tłuszczów nasyconych, cukru i soli.
- B (kolor jasnozielony) – produkty oznaczone literą B to nadal zdrowy wybór, choć mogą zawierać nieco więcej kalorii lub składników mniej korzystnych dla zdrowia. Nadal jednak warto uwzględniać je w zbilansowanej diecie.
- C (kolor żółty) – litera C oznacza przeciętną wartość odżywczą. Produkty z tą oceną powinny być spożywane z umiarem, zwłaszcza jeśli w diecie dominują inne źródła soli, tłuszczu czy cukru.
- D (kolor pomarańczowy) – niższa jakość odżywcza. Artykuł oznaczony w ten sposób zawiera więcej niekorzystnych składników, np. tłuszczów nasyconych czy soli. Takie produkty najlepiej spożywać okazjonalnie.
- E (kolor czerwony) – to najniższa ocena w systemie Nutri-Score. Tego typu produkty zazwyczaj obfitują w duże ilości składników o niskiej wartości odżywczej i wysokiej kaloryczności. Twórcy skali stoją na stanowisku, że w codziennej diecie należy ograniczać artykuły z tym oznaczeniem lub zupełnie z nich zrezygnować.
Jak się liczy Nutri-Score?
Choć system ten jest dla konsumenta czytelny i prosty w odbiorze, oceny oblicza szczegółowy algorytm opracowany przez naukowców. Punktacja Nutri-Score opiera się na bilansie między składnikami uznawanymi za korzystne a tymi, które należy ograniczać w codziennej diecie.
Podstawą jest ich zawartość w 100g lub 100 ml produktu spożywczego. Każdy artykuł otrzymuje punkty ujemne za zawartość kalorii, cukrów prostych, tłuszczów nasyconych i sodu (soli), oraz punkty dodatnie za obecność błonnika, białka, a także procentową zawartość warzyw, owoców, orzechów i roślin strączkowych. Następnie należy zsumować punkty ujemne i odjąć od nich wartość dodatnią. Końcowy wynik uzyskuje się w skali Rayner'a: od -15 (najlepszy) do +40 (najgorszy).
Sumę punktów w skali przypisuje się poszczególnym literom:
- A – od -15 do -1,
- B – od 0 do 2,
- C – od 3 do 10,
- D – od 11 do 18,
- E – od 19 i więcej.
Wady i zalety systemu Nutri-Score
Nutri-Score ma wiele zalet, ale również kilka wad, jak każdy uproszczony system . Doceniany jest głównie za prostotę i czytelność – kolorowa skala i litery są łatwe do zrozumienia nawet dla osób, które nie mają wiedzy na temat żywienia. Pozwala też szybko ocenić, który produkt spośród kilku dostępnych jest lepszy pod względem wartości odżywczych. Dzięki temu może wpływać na poprawę nawyków żywieniowych konsumentów oraz motywować producentów artykułów spożywczych do zmian składów na korzystniejsze dla zdrowia.
Niestety Nutri-Score nie uwzględnia wszystkiego, np. stopnia przetworzenia żywności, obecności dodatków chemicznych czy jakości tłuszczów. Czasami również algorytm się myli – przykładowo naturalne oleje (oliwa z oliwek, olej lniany) mimo cennych właściwości, mogą otrzymać niższe oceny ze względu na wysoką kaloryczność lub zawartość tłuszczu.
