Jama nosowa jest niezwykle delikatna, a w jej śluzówce znajdują się drobne naczynia krwionośne w dużej ilości. Jeśli dojdzie do ich naruszenia w wyniku infekcji lub urazu mechanicznego, pojawi się krew z nosa. Krwotok może być wynikiem delikatnego zranienia lub objawem schorzenia, które rozwija się w organizmie. Niestety krwawienie z nosa często bywa bagatelizowane przez większość osób. Warto jednak poznać najczęstsze przyczyny takiego stanu oraz wiedzieć, jak postępować w przypadku krwotoku.
Chociaż sporadyczne krwawienia z nosa zazwyczaj nie stanowią zagrożenia, to jednak nawracające epizody wymagają odpowiedniej diagnostyki, aby odnaleźć przyczynę. Sprawdź, jak dochodzi do krwotoków z nosa i kiedy warto skonsultować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. Podpowiadamy także, jak powinna wyglądać pierwsza pomoc osobie, u której wystąpiło krwawienie z nosa.
Miejsce na grafikę:
Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest krwawienie z nosa i jak do niego dochodzi?
- Jakie są najczęstsze przyczyny krwawienia z nosa?
- Co robić w celu zatamowania krwawienia z nosa?
- Jak się uchronić przed krwawieniami z nosa?
Krew z nosa – jak dochodzi do krwotoku?
Jama nosowa to bardzo mocno unaczyniona część układu oddechowego. Taka budowa jest niezbędna, aby mogła ona właściwie spełniać swoją rolę, czyli ogrzewać, nawilżać i oczyszczać wdychane powietrze, zanim dotrze do płuc. Duża ilość drobnych naczyń krwionośnych sprawia, że ryzyko wystąpienia krwawienia z tego obszaru jest bardzo wysokie. Szacuje się, że ponad połowa populacji przynajmniej raz w życiu doświadczy krwawienia z nosa, ale interwencja lekarska (np. tamponada przednia lub tylna) będzie potrzebna znacznie rzadziej.
Epistaksja (krwotok z nosa) może wystąpić z jednego z dwóch splotów naczyniowych. Są to:
- splot Kiesselbacha – rejon w przednio-dolnej części przegrody nosa, gdzie łączy się kilka drobniejszych tętnic. To właśnie z tego splotu pochodzi niemal 90% krwawień z nosa.
- splot Woodruffa – znajduje się w tylnej części jamy nosowej, na bocznej ścianie – na wysokości małżowin środkowej i dolnej. Krwawienia z tego obszaru są znacznie rzadsze, jednak zwykle mają poważniejszy charakter.
Kiedy dojdzie do naruszenia delikatnych naczyń krwionośnych w jamie nosowej, krew zacznie wypływać dziurką nosa (najczęściej jedną, rzadko dwoma). Zazwyczaj krwawienie z nosa szybko mija i nie jest bolesne samo w sobie, w przeciwieństwie do urazu, który je spowodował. Najczęstsze przyczyny pojedynczych krwotoków to:
- urazy – zarówno te drobne, jak zadrapanie paznokciem w czasie „dłubania” w nosie, jak i poważniejsze, związane z uderzeniem w okolice nosa czy powstałe w czasie zabiegów w rejonie jamy nosowej,
- kontakt z lotnymi substancjami drażniącymi śluzówkę nosa,
- wysuszenie błony śluzowej,
- zapalenie błony śluzowej nosa lub zatok przynosowych.
W większości przypadków krwawienia z nosa nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i życia, podobnie jak ich przyczyna. Czasami jednak mogą spowodować utratę dużej ilości krwi lub zwiastować rozwój niebezpiecznego schorzenia.
Przyczyny częstego krwawienia z nosa
Częste krwawienia z nosa mogą mieć zarówno przyczyny miejscowe, jak i ogólnoustrojowe, dlatego nie należy ich bagatelizować. Zwykle do nasilonej częstości krwotoków prowadzi długotrwałe przebywanie w miejscu, w którym jest suche powietrze. Przesuszona śluzówka jest podatna na uszkodzenia, czego efektem może być właśnie krwawienie z nosa. Inne przyczyny powtarzających się krwotoków z jamy nosowej to:
- zanikowy nieżyt błony śluzowej – zwykle dochodzi do niego w wyniku zbyt częstego stosowania kropli obkurczających śluzówkę lub wciągania przez nos substancji psychoaktywnych,
- ubytki lub skrzywienie przegrody nosowej,
- częste wydmuchiwanie nosa z dużą siłą,
- polipy nosa,
- nieprawidłowo stosowane niesteroidowe leki przeciwzapalne,
- choroby układu krążenia – przewlekła niewydolność, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca,
- zaburzenia krzepnięcia krwi,
- niewydolność wątroby,
- przewlekła niewydolność nerek,
- niektóre choroby zakaźne (odra, dur brzuszny, mononukleoza),
- hemofilia i małopłytkowość,
- nowotwory jamy nosa, zatok lub nosogardzieli.
Jeśli krwawienie z nosa nie jest spowodowane urazem mechanicznym i co jakiś czas się powtarza, konieczna jest konsultacja z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. Zleci on wykonanie odpowiednich badań, aby odnaleźć przyczynę nawracających krwawień.
W przypadku krwawienia o wysokiej intensywności lub takiego, które nie ustępuje po 15-20 minutach, należy wezwać pomoc medyczną pod numerem 999 lub 112 albo samodzielnie udać się na SOR (szpitalny oddział ratunkowy). Sytuacja wymaga szybkiego działania szczególnie wtedy, gdy u poszkodowanego pojawiają się zawroty głowy, krwawe wymioty lub doszło do omdlenia.
Co robić w przypadku krwotoku z nosa?
Krwotok z nosa to przypadłość, która występuje dosyć często, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Z tego względu warto znać zasady udzielania pierwszej pomocy w takich przypadkach. Jeśli zauważysz, że osobie w Twoim otoczeniu wypływa krew z jamy nosowej, zapewnij jej spokój i posadź w pozycji lekko pochylonej ku przodowi. Asekuruj ją, aby nie upadła, jeżeli dojdzie do utraty przytomności.
Następnie uciśnij skrzydełka nosa palcami i przytrzymaj przez ok. 10 minut (u pacjentów przyjmujących leki przeciwzakrzepowe ten czas warto wydłużyć do 20 minut). Poinstruuj osobę z krwotokiem, aby nie połykała krwi spływającej po tylnej ścianie gardła, a wypluwała ją. Połykanie krwi może skutkować wystąpieniem fusowatych wymiotów. Jeśli masz taką możliwość, połóż zimny kompres na grzbiet nosa oraz kark.
Kiedy uda się zatrzymać krwawienie, zadbaj o nawilżenie śluzówki przy pomocy soli fizjologicznej lub izotonicznej wody morskiej. To pozwoli zapobiec nawrotowi krwawienia, jeżeli przyczyną było przesuszenie błony śluzowej nosa.
