COVID-19 w 2024 roku – czy wciąż jest się czego bać? Nowe warianty koronawirusa, obecne formy leczenia oraz sytuacja szczepień w Polsce
Pandemia koronawirusa budziła strach wielu ludzi na całym świecie. W Polsce obostrzenia z nią związane obowiązywały głównie w latach 2020–2022, niektóre zaś aż do połowy 2023 roku. W ciągu dwóch lat codziennością Polaków były m.in. konieczność noszenia maseczek w miejscach publicznych, limity osób w sklepach czy obowiązkowa kwarantanna dla osób chorych. Ograniczenia te były stopniowo luzowane w związku z dopuszczeniem do obrotu szczepionek na COVID-19, aż w końcu 1 lipca 2023 roku zakończono w Polsce stan zagrożenia epidemicznego.
W 2024 roku, kiedy nie obowiązują już covidowe ograniczenia, mogłoby się wydawać, że nie mamy się czego obawiać, jeśli chodzi o ryzyko zakażenia wirusem SARS-CoV-2. O tym, że jest inaczej, przekonują jednak eksperci – wszystko w związku z tym, że wirus ciągle mutuje i pojawiają się jego nowe warianty, które wciąż mogą być groźne.
W naszym artykule dowiesz się, jakie warianty COVID-19 dominują w 2024 roku i czy obecne objawy koronawirusa są podobne do tych obserwowanych w poprzednich latach. Przeczytasz także o możliwych formach leczenia choroby i o tym, jak wygląda sytuacja dostępności szczepionek.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Jaki w 2024 roku dominuje wariant COVID-19?
- Czy obecne objawy koronawirusa są podobne do wcześniejszych?
- Jakie są obecnie dostępne formy leczenia na COVID-19?
- Co ze szczepieniami przeciwko COVID-19?
Czy w 2024 roku mamy nowy wariant COVID-19?
Obecnie dominują nowe podwarianty Omikronu – JN.1 i KP.3. W mediach od kilku miesięcy słyszy się także określenie „wariant FLiRT”, który składa ze szczepów również należących do rodziny Omicron. W ostatnich tygodniach media, w tym polskie, coraz częściej wspominają o wariancie XEC. Jego obecność stwierdzono już m.in. w Chinach, Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Norwegii, Portugalii, Luksemburgu, Ukrainie oraz Polsce. Jest on hybrydą podwariantów KS.1.1 i KP.3.3.
Wyraźny wzrost zachorowań na COVID-19 w 2024 roku w Polsce obserwujemy od lipca. Zauważono wtedy zwiększone zainteresowanie zakupem w aptekach testów na COVID do wykonania w warunkach domowych. Według prognoz szczyt zachorowań na COVID-19 przypadnie w drugiej połowie października.
Czy objawy i przebieg choroby są podobne jak w poprzednich latach?
Na początku pandemii objawy koronawirusa uznawało się za dość charakterystyczne i łatwe do wyodrębnienia. Do najczęstszych należały:
- wysoka gorączka (powyżej 38°C),
- uporczywy, suchy kaszel,
- zaburzenia smaku oraz węchu,
- utrata węchu oraz smaku,
- silne duszności,
- ucisk w klatce piersiowej.
Opisywano również częste przypadki zapalenia spojówek. W miarę pojawiania się kolejnych wariantów koronawirusa i coraz liczniejszych badań do występujących objawów zaczęto zaliczać także m.in. katar oraz ból gardła, zapalenie zatok, bóle brzucha, biegunkę, osłabienie, ból głowy.
Na skutek mutowania wirusa SARS-CoV-2 i pojawienia się wariantów, które dają mniej charakterystyczne objawy, spotykane także np. w przebiegu przeziębienia, grypy czy zarażenia wirusem RSV, często mamy trudności z samodzielnym stwierdzeniem, jaka właściwie choroba nam zagraża. Pomocne w tym przypadku bywają tzw. testy combo, pozwalające na odróżnienie patogenów od siebie. Niemniej jednak nie dają one stuprocentowej pewności, mogą także dać wynik fałszywie ujemny, dlatego często niezbędna jest wizyta u lekarza.
Jak podkreślają eksperci, wariant Omikron był tym, który zmienił oblicze COVID-19, powodując łagodniejszy przebieg choroby, zbliżony do przeziębienia. Ponadto osoby, które zostały w pełni zaszczepione lub przechorowały COVID-19 w przeszłości, częściej doświadczały przeziębieniowych objawów zakażenia koronawirusem, takich jak katar, zatkany nos, osłabienie, ból gardła i ból głowy. Rzadziej zaś zaczęto obserwować dolegliwości ze strony układu pokarmowego czy np. utratę węchu.
W 2024 roku najbardziej powszechnymi objawami, jakie pojawiają się u osób chorujących na koronawirusa, są:
- katar,
- kaszel,
- ból głowy,
- osłabienie i zmęczenie,
- ból mięśni
- ból gardła.
Ze względu na niespecyficzność objawów COVID-19 trudno jest odróżnić nieraz tę chorobę od innych infekcji układu oddechowego.
W kontekście wariantu JN.1 mówi się także o dwóch nowych symptomach. Są to zaburzenia snu i uczucie niepokoju. Wariant ten nierzadko wywołuje chorobę o ciężkim przebiegu, prowadzącą nawet do zapalenia płuc. Przyczyny występowania tych objawów nie zostały jeszcze dokładnie poznane.
Jak obecnie leczy się zakażenie wirusem SARS-CoV-2?
Leczenie COVID-19 jest uzależnione od stanu klinicznego pacjenta oraz etapu choroby. Zazwyczaj stosowane jest leczenie przyczynowe bądź leczenie wspomagające.
Leczenie przyczynowe
Leczenie przyczynowe obejmuje wdrożenie leków przeciwwirusowych zawierających nirmatrelwir i rytonawir. Należy je zastosować jak najwcześniej po pojawieniu się objawów klinicznych choroby – maksymalnie do 5 dni, aby uniemożliwić wirusowi dalszą reaplikację. Zadaniem tego typu preparatów jest zatem blokada namnażania się wirusa SARS-CoV-2, przez co nie są one skuteczne w późniejszych etapach choroby.
W leczeniu przyczynowym możliwe jest również zastosowanie molnupirawiru, który poprzez wykorzystanie polimerazy RNA doprowadza do utraty możliwości namnażania się wirusa. W związku z tym także jest skuteczny jedynie na początkowym etapie infekcji.
Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych w początkowej fazie choroby możliwe jest również wykorzystanie remdesiwiru, jednak uznaje się, że jego skuteczność jest niska.
Leczenie wspomagające
W leczeniu wspomagającym (objawowym) stosuje się leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe (paracetamol, niesteroidowe leki przeciwzapalne), leki przeciwkaszlowe i wykrztuśne. Ponadto zalecane są odpoczynek i pozostanie w domu. Choć nie obowiązują już izolacja chorego i kwarantanna dla osób z otoczenia, wciąż zaleca się samoizolację.
Rekomendacje w zakresie leczenia
W międzynarodowych wytycznych duży nacisk kładzie się na leczenie przyczynowe, zwłaszcza wykorzystujące połączenie nirmatrelwiru z rytonawirem. Oficjalne rekomendacje zalecają także utrzymanie leczenia objawowego zgodnego z obrazem klinicznym. Podkreślają one też znaczenie samoizolacji oraz samokontroli pacjenta.
Należy zaznaczyć, że wszelkie działania lecznicze powinny być podejmowane wyłącznie po konsultacji z lekarzem ze względu na ryzyko wystąpienia działań niepożądanych leku bądź zaostrzenia stanu chorobowego pacjenta, który leczyłby się na własną rękę.
Czy jest już nowa szczepionka na obecne warianty choroby?
Wiele osób, zwłaszcza znajdujących się w grupie ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19, zastanawia się, jak wygląda obecnie sytuacja szczepień w Polsce i czy najnowsze szczepionki są skuteczne w przypadku nowych mutacji koronawirusa. Pod koniec lipca 2024 roku Ministerstwo Zdrowia poinformowało, że szczepienia przeciw COVID-19 szczepionkami dostosowanymi do dominujących w ubiegłym roku podwariantów BA.4-5 oraz XBB.1.5 będą realizowane tylko do 31 sierpnia. Decyzję tę podjęto z uwagi na terminy ważności szczepionek pozostających w dyspozycji punktów szczepień.
Obecnie na polskim rynku aptecznym pojawiła się nowa szczepionka przeciwko COVID-19, spełniająca zalecenia Europejskiej Agencji Leków dotyczące składu szczepionek na sezon 2024/2025. Preparat Comirnaty JN.1 firmy Pfizer uwzględnia podwariant JN.1 koronawirusa. Nowa szczepionka niestety nie będzie refundowana, a pacjenci, którzy chcą się zaszczepić, będą musieli zapłacić za nią ok. 400 zł. Szczepienia przeciwko COVID-19 będą bezpłatne dopiero wtedy, gdy do Polski dotrą nowe, refundowane szczepionki, co ma nastąpić po 15 i po 30 października. Ministerstwo Zdrowia wystawi wówczas pacjentom nowe skierowania, które będą widoczne w Internetowym Koncie Pacjenta.
Podsumowanie
Choć w wielu z nas wirus SARS-CoV-2 nie budzi już takiego lęku jak w latach pandemii, warto podkreślić, że wciąż może być niebezpieczny, zwłaszcza dla seniorów i osób z chorobami przewlekłymi. Nie należy zapominać zatem o profilaktyce: częstym myciu rąk, zachowaniu odpowiedniego dystansu w kontakcie z osobą chorą czy zakrywaniu ust i nosa podczas kichania i kaszlu. Warto też skorzystać z możliwości zaszczepienia się, gdyż nadal pozostaje to jednym z najskuteczniejszych sposobów uchronienia się przed ciężkim przebiegiem choroby i nieprzyjemnymi konsekwencjami zdrowotnymi w przyszłości.
Źródła
- J. Gośliński, Koronawirus w Polsce 2024 – zalecenia i rekomendacje, https://www.zwrotnikraka.pl/koronawirus-w-polsce-zalecenia/ (dostęp: 10.10.2024).
- J. Gośliński, Najczęstsze objawy koronawirusa, nowe symptomy COVID-19, https://www.zwrotnikraka.pl/najczestsze-objawy-koronawirusa/ (dostęp: 10.10.2024).
- M. Babicki, Pacjent z COVID-19 w gabinecie lekarza POZ – możliwości diagnostyki, leczenia oraz profilaktyki w sezonie infekcyjnym 2023/2024, „Lekarz POZ” 2023, nr 5, s. 283–292.
- M. Birecki, Chcesz się zaszczepić przeciwko COVID-19? Musisz zapłacić ponad 400 zł, https://mgr.farm/aktualnosci/chcesz-sie-zaszczepic-przeciwko-covid-19-musisz-zaplacic-ponad-400-zl/ (dostęp: 10.10.2024).
- Ministerstwo Zdrowia, Narodowy Fundusz Zdrowia, Bez maseczki w przychodni i aptece, https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/bez-maseczki-w-przychodni-i-aptece (dostęp: 10.10.2024).
- Nowy wariant Covid-19 rozprzestrzenia się w Europie. Jakie objawy ma XEC?, Rzeczpospolita, https://www.rp.pl/covid19-i-choroby-zakazne/art41157081-nowy-wariant-covid-19-rozprzestrzenia-sie-w-europie-jakie-objawy-ma-xec (dostęp: 10.10.2024).
- Nowy wariant COVID-19 zdominuje Europę. Wiemy, jak go rozpoznać, Polskie Radio 24, https://polskieradio24.pl/artykul/3427219,nowy-wariant-covid-19-zdominuje-europe-wiemy-jak-go-rozpoznac (dostęp: 10.10.2024).
- Nowy wariant koronawirusa: co warto wiedzieć, Polityka Zdrowotna, https://politykazdrowotna.com/artykul/jest-nowy-wariant-koronawirusa-n1256761 (dostęp:10.10.2024).
- Rozprzestrzenia się nowy podwariant koronawirusa. "Być może da się to odczuć jeszcze tej zimy", TVN 24, https://tvn24.pl/swiat/covid-19-nowy-podwariant-koronawirusa-xec-w-polsce-ekspertka-byc-moze-da-sie-odczuc-jeszcze-tej-zimy-st8094891 (dostęp: 10.10.2024).
Autorka
Magdalena Merchut-Faron – specjalistka ds. rozwoju treści, absolwentka kierunków edytorstwo i zarządzanie informacją na Uniwersytecie Jagiellońskim. Przywiązuje dużą wagę do utrzymania wysokiej jakości zarówno merytorycznej, jak i stylistycznej przygotowywanych tekstów. Miłośniczka kawy, zdrowego stylu życia i długich spacerów.
Powiązane kategorie
Ostatnia aktualizacja [11.10.2024]