Co teraz pyli? Sprawdź kalendarz pylenia roślin i przygotuj się na sezon alergiczny!

Autor artykułu

Klaudia Maj autor artykułu Dodano: 27.03.2025

Dodano: 27.03.2025

Początek wiosny to dla wielu osób długo wyczekiwany okres, w którym przyroda budzi się do życia, a dni stają się dłuższe i bardziej słoneczne, zachęcając do aktywności na świeżym powietrzu. Niestety właśnie w tym czasie do atmosfery trafia coraz więcej pyłków, które mogą powodować wystąpienie objawów alergii wziewnej. Zaczerwienione i piekące oczy, uporczywy katar sienny oraz nieustanne kichanie to tylko niektóre z dolegliwości utrudniających codzienne funkcjonowanie alergikom.

Sezon alergiczny zaczyna się wraz z nadejściem wiosny i może trwać do późnej jesieni. W wielu przypadkach najlepszą formą profilaktyki jest unikanie bezpośredniego kontaktu z alergenem, dlatego warto sprawdzać kalendarz pylenia na bieżąco. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, co teraz pyli, a także co robić, aby złagodzić objawy alergii sezonowej.

Z artykułu dowiesz się:

Skąd bierze się alergia na pyłki?
Czym jest kalendarz pylenia roślin?
Jakie są najczęstsze objawy uczulenia na pyłki?
Jak zmniejszyć dyskomfort w sezonie alergicznym?

Alergia na pyłki – skąd się bierze?

Alergia to nieprawidłowa reakcja organizmu na kontakt z określonymi substancjami. W przypadku alergii wziewnych głównym źródłem aeroalergenów są pyłki roślin, które unoszą się w powietrzu i przedostają do układu oddechowego.

W Polsce najczęściej uczulają pyłki brzozy, traw (np. wiechliny łąkowej, kupkówki pospolitej, tymotki łąkowej), chwastów (np. bylicy pospolitej), a także leszczyny i olchy. W ciepłe i wietrzne dni ich stężenie w powietrzu wzrasta, wywołując objawy alergii, takie jak kichanie, łzawienie oczu i duszności. Kalendarze i mapy pylenia określają stężenie pyłków w jednostce ilość ziaren/m³ powietrza według poniższego schematu:

Gatunek rośliny	Stężenie pyłków wywołujące objawy alergii
Trawy	20 ziaren/m³ powietrza
Bylica	70 ziaren/m³ powietrza
Brzoza	80 ziaren/m³ powietrza

Należy pamiętać, że reakcja alergiczna zależy także od czynników środowiskowych, takich jak zanieczyszczenia powietrza. Alergia może pojawić się w każdym wieku, a jej rozwój często wiąże się z obciążeniem genetycznym.

Aktualny kalendarz pylenia roślin w Polsce

Z kalendarza pylenia dowiemy się, kiedy rośliny zaczynają emitować pyłki oraz kiedy przypada szczyt sezonu pylenia poszczególnych gatunków.

Wczesną wiosną w powietrzu pojawiają się pierwsze pyłki leszczyny i olszy. W dalszej kolejności pylą brzozy, wierzby, jesiony i topole. Od maja do sierpnia trwa intensywny okres pylenia traw, który jest szczególnie dokuczliwy dla alergików. Z kolei chwasty mogą zacząć pylić już w maju, a ich największe stężenie przypada na lipiec i sierpień – w zależności od gatunku.

Przedstawiony poniżej kalendarz pylenia drzew, traw i chwastów zawiera informacje o okresach pylenia różnych gatunków roślin w kolejnych miesiącach. Znakiem „x” oznaczone zostały okresy, w których stężenie alergenów jest wysokie, a znakiem „xx” oznaczono szczyt sezonu pylenia konkretnej rośliny.

Kalendarz pylenia drzew i traw
	luty	marzec	kwiecień	maj	czerwiec	lipiec	sierpień	wrzesień
leszczyna	x	xx	xx
olsza	xx	xx	x
brzoza			xx	x
wierzba		x	xx	x
trawy				x	xx	xx	x	x
żyto					x	x
bylica						xx	xx	x
babka lancetowata				x	x	x	x
jesion		x	xx	x
dąb			x	x
topola		x	xx
pokrzywa				x	xx	xx	xx

Kluczowym czynnikiem wpływającym na rozpoczęcie sezonu pyłkowego jest pogoda. Wyższe temperatury sprzyjają szybszemu kwitnieniu roślin, co prowadzi do intensywnego pylenia. W związku z tym każdy sezon może przebiegać inaczej w zależności, zarówno od czynników meteorologicznych, jak i od cech biologicznych roślin. Należy pamiętać też, że stężenie pyłków różni się w zależności od rejonu, może być inne nawet w obrębie jednego miasta.

Objawy alergii na pyłki

Objawy choroby alergicznej mogą różnić się w zależności od przypadku, jednak do najczęściej występujących dolegliwości można zaliczyć:

świąd nosa, wodnista wydzielina (alergiczny nieżyt nosa),
kichanie,
łzawienie oczu, zaczerwienienie spojówek (alergiczne zapalenie spojówek),
świąd podniebienia i gardła, obrzęk języka, mrowienie, (zespół alergii jamy ustnej).

U osób z alergią na pyłki, np. brzozy lub olchy, może wystąpić dodatkowo reakcja krzyżowa w kontakcie z alergenami innego pochodzenia. Chorzy reagują wtedy alergicznie także na inne rośliny, np. seler lub jabłko.

Jak radzić sobie z alergią w sezonie pylenia?

W sezonie pylenia warto podjąć działania, które pomogą nam zminimalizować objawy alergii. Jeśli są one łagodne, lekarz rodzinny może zalecić stosowanie leków na alergię bez recepty (przeciwhistaminowych). Przy problemach z niedrożnością nosa pomocne będzie zakrapianie lub płukanie nosa solą fizjologiczną.

W przypadku bardziej nasilonych objawów niezbędna będzie konsultacja z alergologiem i przeprowadzenie testów alergicznych. Leczenie alergii polega przede wszystkim na stosowaniu odpowiednich leków, np. wziewnych sterydów. Alternatywą dla leków może być też immunoterapia alergenowa, czyli odczulanie. Proces ten polega na podawaniu pacjentowi alergenu w kontrolowanych dawkach, aby organizm przestał na niego reagować.

Zobacz nasz artykuł: Immunoterapia podjęzykowa – czym jest i jakie są jej zalety?

Bardzo ważne jest także zmniejszenie ekspozycji na konkretne alergeny sezonowe. W czasie wysokiego stężenia pyłków należy ograniczyć dłuższe spacery na świeżym powietrzu, a jeżeli wyjście jest konieczne, to po powrocie warto od razu wyprać ubrania. W suche i wietrzne dni lepiej unikać wietrzenia mieszkania oraz jazdy samochodem z otwartymi szybami. W łagodzeniu objawów mogą sprawdzić się także oczyszczacze powietrza w domu, które redukują ilość pyłków w powietrzu.

Podsumowanie

Wiedza na temat najpopularniejszych alergenów oraz znajomość kalendarza pylenia mogą ułatwić przygotowanie się do sezonu pylenia. Świadomość własnych reakcji oraz szybkie działanie w związku z pojawiającymi się objawami mogą pomóc w codziennym funkcjonowaniu. Dbajmy o zdrowie, planując aktywności na świeżym powietrzu, gdy pyłków jest najmniej, a także korzystając ze sprawdzonych metod radzenia sobie z alergią. W czasie kwitnienia uczulających traw unikajmy wychodzenia z domu. W przypadku słabej kontroli objawów alergii lub w przypadku ich nagłego nasilenia zawsze należy skonsultować się z lekarzem.

Źródła

D. Myszkowska, B. Bilo, D. Stępalska, J. Wołek, Znaczenie monitoringu pyłkowego stacjonarnego i indywidualnego w diagnostyce alergii pyłkowej, „Acta Agrobotanica”, 59 (1), Kraków 2006, s. 373–383.
Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych, Kalendarz pylenia roślin, http://www.alergen.info.pl/kalendarz_pylenia_roslin.php (dostęp: 26.03.2025 r.)
M. Puc [eds.], Pyłek olszy w powietrzu wybranych miast Polski w 2009 r., „Alergoprofil” 2009, Vol. 5, Nr 1, s. 49-53.
E. Weryszko-Chmielewska [eds.], Analiza stężenia pyłku leszczyny w 2013 r. w wybranych miastach Polski, „Alergoprofil” 2013, Vol. 9, Nr 2, s. 32-37.
D. Myszkowska, B. Jenner, Charakterystyka dobowego rozkładu stężenia pyłku traw w sezonie pyłkowym, „Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica” 2009, 16(2), s. 405-414.
N. Gajek, Pylenie traw – jak się przed nim chronić?, Strefa Alergii, https://strefaalergii.pl/rok/pylenie-traw-jak-sie-przed-nim-chronic/ (dostęp: 26.03.2025 r.)
M. Świerczyńska-Krępa, Alergeny wziewne, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/wziewne/57681,alergeny-wziewne (dostęp: 26.03.2025 r.)
Pacjent.gov.pl, Jak sobie radzić z alergią na pyłki, https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/jak-sobie-radzic-z-alergia-na-pylki (dostęp: 26.03.2025 r.)
P. Rapiejko, Alergia na pyłek traw, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/wziewne/61715,alergia-na-pylek-traw (dostęp: 26.03.2025 r.)

Autorka

Klaudia Maj – specjalistka ds. rozwoju treści, absolwentka polonistyki i krytyki literackiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Miłośniczka przyrody, górskich wędrówek, entuzjastka aktywnego wypoczynku.

Najczęściej zadawane pytania

Jakie rośliny najczęściej uczulają?

Najsilniejszymi alergenami są pyłki brzozy, traw i bylicy, które powodują intensywne reakcje alergiczne.

Jak zmniejszyć objawy alergii na pyłki?

Śledź aktualne komunikaty o stężeniu pyłków w powietrzu.
Unikaj przebywania na zewnątrz w dni wietrzne i suche.
Noś okulary przeciwsłoneczne, aby chronić oczy.
Po powrocie do domu zmieniaj odzież i myj twarz.
Nie susz ubrań na zewnątrz.
Używaj oczyszczaczy powietrza w domu.

Dlaczego warto znać kalendarz pylenia?

Kalendarz pylenia pomaga przewidzieć szczyt sezonu alergii, co ułatwia planowanie codziennych aktywności, urlopu, a nawet diety. Śledzenie prognoz pylenia pozwala też zminimalizować objawy alergii.

Co to jest alergia sezonowa?

Alergia sezonowa to reakcja organizmu na pyłki roślin unoszące się w powietrzu w określonych porach roku. Objawia się m.in. katarem siennym, łzawieniem oczu i problemami z oddychaniem.

Co pyli w marcu?

W marcu pylą głównie olsza i leszczyna, a także topola.

Co pyli w kwietniu?

Największe stężenie pyłków w kwietniu osiąga brzoza, która jest jednym z najsilniejszych alergenów. Dodatkowo pylą jesion, topola, dąb.

Co pyli w maju?

W maju kończy się sezon pylenia drzew liściastych, ale zaczynają intensywnie pylić trawy (np. żyto) oraz chwasty takie jak babka lancetowata i pokrzywa.

Co pyli w czerwcu?

W czerwcu intensywnie pylą trawy, szczególnie żyto i tymotka łąkowa. Dodatkowo w powietrzu unoszą się pyłki babki lancetowatej oraz pokrzywy.

Co pyli w lipcu?

W lipcu pylą trawy: bylica, babka lancetowata, pokrzywa, szczaw.

Co pyli w sierpniu?

W sierpniu pylą chwasty, przede wszystkim bylica, ambrozja, pokrzywa oraz komosa.

Powiązane kategorie

Leki na alergię bez recepty (przeciwhistaminowe): tabletki, krople do oczu, syropy dla dzieci

Alergia

Leki na katar bez recepty: tabletki, spraye i aerozole

Lekarstwa na katar

Ostatnia aktualizacja [09.06.2025]

Kalendarz pylenia drzew i traw