Komary to uciążliwe owady. W ciepłych miesiącach przeszkadza nam ich bzyczenie, a także ukąszenia powodujące swędzenie. Powinniśmy jednak zdawać sobie sprawę, że mogą one również przenosić choroby, które prowadzą do ciężkich powikłań. Sprawdź, jakie zagrożenie może nieść za sobą ukąszenie komara i jak się przed nim uchronić.
Komary to owady należące do rodziny muchówek. Znane jest ponad 3,5 tysiąca gatunków. Występują one na całym świecie – od Arktyki do strefy międzyzwrotnikowej. W Polsce obecnych jest 47 gatunków, z czego najbardziej pospolite są Theobaldia annulata i komar brzęczący.
Czy w Polsce komary także przenoszą choroby?
Choroby przenoszone przez komary charakterystyczne są przede wszystkim dla strefy tropikalnej. Panują tam warunki idealne do rozwoju i bytowania większości gatunków tych owadów, a także różnego rodzaju patogenów, które mogą być przez nie przenoszone. Dlatego wybierając się na wycieczkę w te tereny musimy szczególnie zadbać o profilaktykę ukąszeń.
Warto jednak mieć na uwadze, że pod wpływem wielu czynników zwiększa się zasięg występowania komarów charakterystycznych dla strefy tropikalnej. Za sprawą zmian klimatycznych coraz częściej przenoszą się one na tereny bardziej wysunięte na północ. Spotkać można je już w południowej Europie. Ponadto rozprzestrzenianiu się tych owadów (oraz przenoszonych przez nie chorób) sprzyja migracja ludności.
Obecnie w Polsce nie ma zagrożenia dla zdrowia człowieka związanego z ukąszeniami komarów. Owady te są jednak niebezpieczne dla zwierząt – również domowych – ponieważ przenoszą wirusy i pierwotniaki mogące wywołać choroby u psów, kotów i gryzoni. Jednocześnie warto mieć na uwadze, że komary w Polsce mogłyby być zdolne do przenoszenia chorób, jeżeli zaistniałyby ku temu odpowiednie warunki (np. nieopanowane ognisko malarii).
Rodzaje chorób przenoszonych przez komary
W sprzyjających warunkach komary są zdolne do przenoszenia patogenów – szczególnie wirusów i pierwotniaków – odpowiedzialnych za rozwój wielu chorób, które mają groźne powikłania dla zdrowia. Wśród tej grupy znajdują się:
Gorączka krwotoczna denga
Jest to choroba wywoływana przez wirusa denga z rodziny Flaviviridae. Przenoszony jest on głównie przez komary z rodzaju Aedes. Do rozwoju infekcji może wystarczyć już pojedyncze ukłucie. Patogen przechodzi przez skórę człowieka wraz ze śliną owada. Następnie wnika do białych komórek krwi, gdzie intensywnie się namnaża. Do objawów gorączki denga zalicza się:
- ból głowy zlokalizowany za oczami,
- nagłą gorączkę,
- ból stawów i mięśni,
- rumień i wysypka przypominająca odrę.
Nawet w 80% przypadków choroba przebiega bezobjawowo. Wśród ciężkich powikłań wymienia się gorączkę krwotoczną z krwawieniami, krwotokami i zaburzeniami krzepnięcia, która zagraża życiu.
Japońskie zapalenie mózgu
Jest to choroba wywołana wirusem. Patogeny są przenoszone przez komary z rodzjau Culex i Aedes. Ich obecność stwierdza się głównie w Azji Południowo-Wschodniej, Indiach i na Sri Lance. W większości przypadków nie występują żadne objawy infekcji. Dolegliwości, które się pojawiają, przypominają grypę. W ciężkich przypadkach dochodzi do zajęcia ośrodkowego układu nerwowego. Śmiertelność utrzymuje się na poziomie 30%.
Żółta febra
To choroba wirusowa wywołana przez patogeny z grupy flawiwirusów. W większości przypadków ma łagodny przebieg z objawami utrzymującymi się przez 3–4 dni. Dolegliwości to: bole mięśni, zmęczenie, bóle głowy, gorączka, nudności, wymioty, brak apetytu. U około 15% chorych żółta febra przechodzi w fazę toksyczną, w której dochodzi do uszkodzenia wątroby. Wówczas pojawiają się: żółtaczka, krwawe wymioty, delirium, wstrząs. W tej postaci śmiertelność może wynosić nawet 50%.
Wirus Zika
Zakażenie wirusem Zika zwykle ma przebieg bezobjawowy. W niektórych przypadkach pojawiają się objawy grypopodobne oraz wysypka plamisto-grudkowa. Szczególnie niebezpieczne są infekcje w ciąży, ponieważ powodują wrodzone małogłowie.
Malaria
Jest chorobą pasożytniczą. Wywołuje ją pasożyt będący pierwotniakiem z rodziny Plasmodium. Pierwsze objawy malarii to dreszcze, wysoka gorączka, bóle głowy, nudności i wymioty. Następnie dochodzą do nich bóle kręgosłupa, niedokrwistość hemolityczna, zaburzenia świadomości, zaburzenia żołądkowo-jelitowe. W ciężkich przypadkach dochodzi do uszkodzenia narządów wewnętrznych, co skutkuje śmiercią. Malaria najczęściej występująca choroba zakaźna na świecie.
Wakacje bez ukąszeń – jak chronić się przed komarami?
Przed ukąszeniami komarów można się skutecznie chronić. Przede wszystkim konieczne jest zaopatrzenie się w skuteczny środek przeciwko owadom. Szczególnie polecane są preparaty zawierające DEET. Substancja ta odstrasza komary, ponieważ wydziela nieprzyjemny dla nich zapach. Przykładem skutecznego środka na komary jest MUGGA spray przeciw komarom i kleszczom. Preparat dostępny jest też w formie rollera (MUGGA Extra Strong DEET 50% roll-on).
Zalecane jest również zabezpieczanie się moskitierą, która nie przepuszcza owadów do pomieszczenia – szczególnie tego, które jest przeznaczone do spania. Dobrze też zakrywać ubraniem dużą część ciała – tutaj najlepiej sprawdzają się długie rękawy i nogawki oraz różnego rodzaju chusty i szale.
Podsumowanie
Choroby przenoszone przez komary często stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Na zachorowanie narażone są osoby, które wyjeżdżają do krajów tropikalnych. Aby uniknąć infekcji, konieczne jest odpowiednie zabezpieczenie się przed ukąszeniami. Pomagają w tym dobrej jakości środki przeciw komarom zawierające DEET.
