Deformacje stóp to coraz częstszy problem, który dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Może wywoływać dolegliwości bólowe, utrudniać chodzenie i znacznie obniżać komfort życia. Niezależnie od tego, czy główną przyczyną deformacji są wady wrodzone, noszenie niewłaściwego obuwia czy zmiany związane z wiekiem, warto wiedzieć, jak im przeciwdziałać i jakie metody leczenia są najskuteczniejsze. Jedną z dość częstych deformacji stóp są haluksy, w tym – bunionette, czyli haluks małego palca.
Bunionette, inaczej kostka krawca, to bolesna deformacja stopy, która obejmuje okolice małego palca. Powoduje dyskomfort, problemy z noszeniem obuwia i może sprawiać ból w czasie chodzenia. Żeby pozbyć się dolegliwości i odzyskać pełną sprawność niezbędne jest leczenie pod okiem lekarza ortopedy lub fizjoterapeuty. Sprawdź, czym dokładnie jest bunionette, jakie czynniki powodują deformację i jak się jej pozbyć. Podpowiadamy także, jakie są najlepsze metody profilaktyki haluksów.
Z artykułu dowiesz się:
- Co to jest bunionette?
- Jak rozpoznać deformację bunionette?
- Co przyczynia się do deformacji stopy w okolicach małego palca?
- Jakie są metody leczenia tego typu deformacji?
- Co należy robić, żeby deformacja stopy typu bunionette się nie rozwinęła?
Czym jest deformacja typu bunionette?
Bunionette to deformacja, którą nazywa się również haluksem małego palca, małym haluksem, czy kostką krawca. Zmiany obejmują poszerzenie stopy w okolicy głowy piątej kości śródstopia, czyli stawu śródstopno-paliczkowego palca piątego (MTP V). Stopniowo zmienia się ustawienie V kości śródstopia i piątego palca, co prowadzi do poszerzenia przodostopia. U niektórych pacjentów tworzy się również przerost zapalny kaletki w bocznym rejonie stawu MTP V.
Ta dźwięczna nazwa pochodzi od słowa „bunion”, czyli haluks (paluch koślawy). Bunionette to zatem nic innego, jak po prostu mały haluks. Z kolei termin „kostka krawca” (ang. tailor’s bunion) wzięła się od pozycji, jaką dawniej krawcy przyjmowali w czasie pracy. Siadali najczęściej ze skrzyżowanymi nogami (po turecku), przez co nacisk kierowany był na boczne części stóp. To prowadziło do nadmiernego przeciążenia tych okolic i bólu, a jednocześnie powodowało wspomnianą deformację.
Pacjenci, u których paliczek proksymalny palca V i piąta kość śródstopia przybierają nienaturalne ułożenie względem siebie, odczuwają zwykle następujące dolegliwości:
- ból zlokalizowany w bocznej części stopy (między V kością śródstopia a paliczkiem),
- obrzęk i zaczerwienienie skóry w tej okolicy,
- często pojawiające się zmiany skórne, takie jak nagniotki czy hiperkeratoza.
Jak wygląda deformacja bunionette?
Kostka krawca jest łatwa do rozpoznania, ponieważ przypomina typowy haluks, zlokalizowany po boku stopy między piątą kością śródstopia a paliczkiem środkowym palca V. W tym miejscu widoczna jest wypukłość lub guzowata zmiana, która powoduje poszerzenie stopy. Często zmienia się także pozycja małego palca względem pozostałych – skierowany jest ku wewnętrznej części stopy, co może dodatkowo nasilać dolegliwości bólowe.
Ból pojawia się szczególnie podczas noszenia butów na wysokim obcasie lub z wąskimi noskami niedopasowanymi do dużej powierzchni stopy. Nadmierny ucisk stopniowo powoduje zmiany i deformacje – zarówno w okolicach małego palca, jak i palucha.
Jakie są przyczyny deformacji bunionette?
Deformacja bunionette najczęściej rozwija się przez dłuższy czas. Do tego procesu przyczyniają się następujące czynniki:
- predyspozycje genetyczne – ortopedzi wskazują, że skłonność do rozwoju kostki krawca może być dziedziczna. Osoby, w rodzinach których występują przypadki małych haluksów, są bardziej narażone na rozwój tego schorzenia. Wynika to głównie z dziedziczenia kształtu i struktury stopy lub płaskostopia wrodzonego.
- noszenie niewłaściwego obuwia – buty z wąskimi noskami lub na wysokim obcasie, które mocno ściskają przednią część stopy, mogą przyczyniać się do postępowania deformacji. Ucisk na mały palec stopy prowadzi do nadmiernego obciążenia i podrażnień w tej okolicy, co powoduje wykształcenie się bunionette.
- płaskostopie – kostka krawca często rozwija się na stopie płasko-koślawej (częściej u osób, które mają płaskostopie poprzeczne). Nieprawidłowe rozłożenie obciążenia przy platfusie przyczynia się do deformacji stawu.
- przeciążenie stopy – długotrwałe chodzenie lub stanie (zwłaszcza w nieodpowiednim obuwiu) może powodować powtarzające się mikrourazy w okolicy małego palca. To prowadzi do rozwoju stanów zapalnych i zniekształcenia stawu. Przeciążenia stóp mogą być także efektem nadmiernej masy ciała, dlatego nadwaga i otyłość również przyczyniają się do deformacji.
- choroby reumatyczne i zwyrodnieniowe – pacjenci cierpiący z powodu reumatoidalnego zapalenia stawów lub artretyzmu są bardziej podatni na rozwój bunionette. Choroby te mogą powodować przewlekłe zapalenia i deformacje stawów.
Jak leczyć deformację bunionette?
Zdiagnozowanie bunionette jest dość łatwe, ponieważ zmiany towarzyszące deformacji są bardzo charakterystyczne. Lekarz ortopeda ocenia stopień zaawansowania kostki krawca i proponuje pacjentowi metody nieinwazyjne lub leczenie operacyjne. W większości przypadków pierwszym wyborem jest leczenie zachowawcze, czyli noszenie specjalnych wkładek ortopedycznych. Jeśli pojawia się ból, zaleca się stosowanie leków o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym.
Pacjenci powinni również zrezygnować z noszenia niewygodnego obuwia i wybierać buty, które pozwalają na luźne ułożenie stopy bez ucisku. Istotne jest także dbanie o właściwą masę ciała – pozbycie się zbędnych kilogramów zmniejszy nacisk na stopę.
Jeśli sposoby te nie przyniosą rezultatów, lekarz może zaproponować zabieg operacyjny. Wykonuje się różne typy zabiegów (są to głównie metody małoinwazyjne) w celu zwężenia stopy, w zależności od stopnia zaawansowania zmian. Najmniej inwazyjny obejmuje ścięcie bocznej części głowy piątej kości śródstopia. Z kolei bardziej skomplikowana procedura polega na przecięciu V kości śródstopia i przesunięciu jej głowy w kierunku IV kości. Wszystkie czynności lekarz wykonuje pod kontrolą RTG stopy.
Po operacji niezbędna jest rehabilitacja i noszenie specjalnego buta ortopedycznego przez ok. 6 tygodni.
