Przeziębienie – fakty i mity
Temat przeziębienia powraca co roku w okresie jesienno-zimowym, ponieważ jest to czas, w którym wzrasta ryzyko złapania jakiejś infekcji. Wokół tego zagadnień związanych z przyczynami przeziębienia, jego leczeniem i przebiegiem narosło wiele mitów, z którymi postanowiliśmy rozprawić się w tym artykule.
Z artykułu dowiesz się:
- Co to jest przeziębienie?
- Jak przenosi się zakażenie wirusami wywołującymi przeziębienie?
- Czy istnieje lek na przeziębienie?
- Czy da się wyleczyć przeziębienie antybiotykiem?
- Co robić, gdy podczas infekcji pojawia się gorączka?
- Czy witamina D wzmacnia odporność?
- Czy witamina C wzmacnia odporność?
- Czy wysiłek fizyczny zwiększa ryzyko przeziębienia?
- Czy zioła pomagają na przeziębienie?
- Czy herbata z miodem i cytryną pomaga na przeziębienie?
- Czy domowy rosół jest najlepszym lekarstwem na przeziębienie?
- Jak uchronić się przed przeziębieniem?
- Jakie są najlepsze sposoby na różnego rodzaju infekcje
Co to jest przeziębienie?
Przeziębienie jest w rzeczywistości zespołem objawów wywołanych przez wirusy i związanych z zapaleniem błony śluzowej gardła, nosa czy zatok przynosowych. Chorobę może powodować ponad 200 rodzajów wirusów, które uszkadzają błonę śluzową dróg oddechowych, przede wszystkim jam nosa i zatok przynosowych.
Zazwyczaj pierwsze objawy przeziębienia to uczucie rozbicia, drapanie w gardle i ból głowy – można je pomylić ze zwykłym zmęczeniem. Później pojawiają się: obrzęk błony śluzowej nosa, kaszel i ból gardła. Czasem zdarza się tak, że występują bóle mięśni. Przebieg przeziębienia za każdym razem wygląda bardzo podobnie. Typowe objawy przeziębienia utrzymują się zazwyczaj około 7 dni, najgorsze samopoczucie pojawia się zazwyczaj w okolicach 3–4 doby. Mimo to objawy choroby są bardziej uciążliwe niż groźne.
Często mylnie uważa się, że przeziębienie jest pierwszym stadium do grypy. Obie te dolegliwości mają podobne symptomy i dotyczą układu oddechowego, ale należy mieć świadomość, że są to dwie różne choroby. Grypa również jest infekcją wirusową, ale przebieg choroby ma inną dynamikę i jest znacznie poważniejszy.
Zakażenie przenosi się przez przedmioty – fakt
Zakażenie wirusem wywołującym przeziębienie szerzy się drogą kropelkową, kiedy osoba chora kaszle lub kicha, bądź jeżeli ma miejsce bezpośrednią styczność z przeziębionym, np. przez podanie ręki. Niektóre z wirusów wywołujących przeziębienie mogą przez kilka godzin przetrwać np. na rzeczach codziennego użytku (telefonach komórkowych, poręczach, siedzeniach w autobusach itp.) i po kontakcie z zakażonymi przedmiotami możemy się nimi zarazić, przenosząc je na dłoniach do nosa czy ust.
Leki na przeziębienie nie leczą – fakt
Przeziębienie to choroba, z która organizm musi poradzić sobie sam. Podobnie jak w przypadku innych infekcji wirusowych możliwe jest jedynie leczenie objawowe polegające na łagodzeniu dolegliwości takich jak katar, kaszel czy ból gardła. Warto więc jest leczyć przeziębienie, by poprawić nasze samopoczucie w czasie choroby.
W celu zmniejszenia objawów przeziębienia najczęściej wykorzystuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne mające nie tylko działanie przeciwhistaminowe, ale także przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Poza tym w leczeniu przeziębienia ważne jest wspieranie naturalnych procesów obronnych organizmu poprzez jego odpowiednie nawodnienie i odpoczynek.
Antybiotyk nie jest lekarstwem na przeziębienie – fakt
Wśród niektórych osób wciąż panuje przekonanie, że na przeziębienie pomocne mogą być antybiotyki. Nie jest to jednak prawda – stosowanie antybiotykoterapii w celu zniwelowania skutków przeziębienia może przynieść więcej szkody niż pożytku.
Antybiotyki służą zwalczaniu infekcji bakteryjnych, przeziębienie jest natomiast wywoływane przez wirusy, więc objawy przeziębienia nie miną po kontakcie z antybiotykiem. Co więcej, zbyt częste stosowanie antybiotyków ma wiele skutków ubocznych. Antybiotyki zwalczają bowiem nie tylko chorobotwórcze bakterie, ale także te wchodzące w skład naturalnej flory organizmu. Nieuzasadnione zażywanie antybiotyków z powodu przeziębienia może w znacznym stopniu osłabić nasz układ odpornościowy, a także wywołać uszkodzenie błony śluzowej żołądka (dlatego tak ważne jest, by podczas słusznej antybiotykoterapii zażywać także probiotyki).
Gorączkę należy szybko zbijać – mit
Gorączka jest naturalnym odruchem obronnym organizmu na zagrażające mu wirusy i bakterie. Nie zawsze powinno się ją zbijać, bo może mieć to negatywny wpływ na walkę naszego organizmu z chorobą. Podczas podwyższonej temperatury zwiększa się efektywność mechanizmów obronnych, np. następuje namnażanie limfocytów, produkcja przeciwciał, które są najbardziej aktywne właśnie w temperaturze ok. 38°C.
Oczywiście zbyt wysoka gorączka utrzymująca się przez długi czas osłabia organizm, bywa także niebezpieczna – w przypadku temperatury powyżej 40°C może dojść do przegrzania organizmu, uszkodzenia białek nerwowych i dysfunkcji narządów wewnętrznych. Dlatego w razie wystąpienia tak wysokiej temperatury należy podjąć działania mające na celu jej obniżenie. Zazwyczaj jednak to wirus grypy sprawia, że gorączka jest tak wysoka – w przebiegu przeziębienia mamy do czynienia przeważnie ze stanem podgorączkowym.
Witamina D wzmacnia odporność – fakt
Japońscy naukowcy z University of Tokyo dowiedli ostatnio, że najskuteczniejszym sposobem na zapobieganie zachorowaniom w sezonie przeziębień jest przyjmowanie suplementów witaminy D. Z badań wynika, że zmniejsza to ryzyko zachorowania aż o 50%, szczególnie u osób z jej niedoborem. Podstawowym miejscem syntezy witaminy D jest skóra, która wytwarza ją pod wpływem promieni słonecznych. Niestety, w związku z położeniem geograficznym, w Polsce optymalna dla wytwarzania witaminy D dawka promieniowania słonecznego dociera do skóry jedynie od końca kwietnia do września w słoneczne dni między godziną 10.00 a 15.00 – należy przebywać na słońcu minimum przez 15 minut, by uzupełnić jej dzienne zapotrzebowanie. W Polsce suplementacja witaminy D jest zalecana przez lekarzy od października do kwietnia, bo wpływa ona nie tylko na poprawę naszej odporności, ale jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Witamina C najlepsza na przeziębienie – mit
Powszechnie uważa się, że witamina C - najbardziej popularna witamina wśród Polaków - pomoże w walce z przeziębieniem, a jej zażywanie skróci czas trwania choroby – nie jest to prawda. Niektóre źródła donoszą jednak, że witamina C regularne przyjmowanie zmniejsza ryzyko przeziębienia, szczególnie u osób, które trenują lub wykonują ciężką pracę fizyczną. Jednak temat wpływu witaminy C na odporność wciąż w świecie naukowym wzbudza wiele kontrowersji i zdania dotyczące pozytywnego wpływu jej suplementacji na odporność są podzielone. Niemniej jednak nie ma wątpliwości co do tego, że witamina C przynosi wiele innych korzyści dla naszego organizmu, więc jej regularne przyjmowanie jest potrzebne i zalecane.
Wysiłek fizyczny jest powodem przeziębień – fakt
Powiedzenie „sport to zdrowie” doskonale odzwierciedla wpływ systematycznego, umiarkowanego wysiłku na stan naszego układu odpornościowego. Regularne ćwiczenia potrafią trwale zmobilizować nasze ciało do walki z chorobotwórczymi drobnoustrojami. Jednak zbyt intensywne i częste treningi sprawiają, że organizm reaguje obniżeniem odporności, a w efekcie częstymi infekcjami (głównie) górnych dróg oddechowych. Dlatego forma ruchu powinna być starannie dopasowana do indywidualnych możliwości każdej osoby, tak by podnosić ogólną kondycję organizmu, a nie narażać na spadek formy i zachwianie równowagi zdrowotnej.
Zioła łagodzą nasilony kaszel i uporczywy katar – fakt
Na przeziębienie dobre są także niektóre zioła takie jak: majeranek, rumianek, tymianek, szałwia, eukaliptus, lipa, czarny bez, pietruszka, podbiał czy dziewanna. Złagodzą one uporczywy katar i kaszel lub rozrzedzą wydzielinę tak, aby łatwiej ją odkrztusić. Na ich bazie można przygotować lecznicze wywary i herbaty, np. herbatę rumiankową na przeziębienie.
Gorąca herbata z miodem zawsze Cię wyleczy – mit
Niestety to stwierdzenie nie do końca jest prawdziwe. O ile w przypadku przeziębienia nawadnianie organizmu i spożywanie ciepłych napojów przynosi ulgę w uciążliwych dolegliwościach, to dodawanie miodu do gorącej herbaty nie jest najlepszym pomysłem. Miód w wysokich temperaturach traci swoje antyseptyczne właściwości. Dlatego należy pamiętać, by rozpuszczać go jedynie w letnich napojach. Tylko wtedy będziemy mogli w pełni korzystać z dobroczynności tego naturalnego antybiotyku.
Miska rosołu postawi Cię na nogi! – fakt
Naukowcy udowodnili, że rosół z kury nie tylko rozgrzewa i odżywia organizm, dodając mu energii, lecz także pozytywnie wpływa na działanie układu odpornościowego, wspomaga nawilżanie błon śluzowych nosa, a jego konsystencja korzystnie oddziałuje na podrażnione gardło.
Popraw odporność i chroń się przed przeziębieniem!
Nasz organizm powinien być przygotowany na starcie z różnymi typami wirusów o każdej porze roku, dlatego ważne jest, by dbać o zdrowie na co dzień. Wzmocnienie układu odpornościowego przyczyni się znacznie do obniżenia zachorowalności nie tylko na przeziębienie, ale także inne infekcje, które atakują nasz organizm szczególnie w sezonie jesienno-zimowym.
Żebyśmy nie musieli leczyć przeziębienia warto zastosować profilaktykę, która wzmocni nasz układ immunologiczny. Wzmocnienie odporności pozwoli zmniejszyć ryzyko zachorowania. Przede wszystkim należy zadbać o równowagę psychiczną i fizyczną, a więc unikać stresu, wysypiać się i zdrowo odżywiać. Niezbędna jest również dawka ruchu na świeżym powietrzu. Dzięki temu nasz organizm przystosowuje się do zmieniających się warunków klimatycznych, zyskuje prawidłowe dotlenienie i nabiera sił do walki z drobnoustrojami.
Aby uniknąć przeziębienia, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, pamiętaj o tym, by:
- często myć ręce,
- nie wychładzać organizmu (szczególnie w czasie gwałtownych zmian temperatury),
- unikać zatłoczonych pomieszczeń,
- zadbać o zdrową dietę,
- wysypiać się,
- dbać o codzienną, umiarkowaną aktywność fizyczną.
Wspomóż organizm w walce z przeziębieniem
Kiedy już jednak przeziębienie na dobre rozgościło się w naszym organizmie, można je zwalczyć przy pomocy domowych metod. Najpopularniejsza z nich to odpoczynek. Osłabione ciało potrzebuje chwili wytchnienia zarówno w aspekcie fizycznym, jak i psychicznym. Dzięki temu wszystkie siły zostaną skierowane do walki z przeziębieniem. Ważne jest, żeby dobrze się rozgrzać, nie tylko przy pomocy ciepłego koca lub kołdry, ale np. gorącej herbaty – tu sprawdzą się ziołowe napary z lipy, czarnego bzu oraz rumianku.
Z infekcją wirusową nasz układ odpornościowy musi poradzić sobie sam, odpoczynek i ciepłe napoje wspomagają go w walce. Jednak jeśli objawy przeziębienia są bardzo uciążliwe, a domowe sposoby zawodzą, warto sięgnąć po leki, które pomogą je złagodzić.
Źródła:
- Nowicka-Zuchowska A., Zuchowski A., Leczenie przeziębienia i grypy u dzieci, "Lek w Polsce" vol 29, nr 11/12, 2019.
- Mrozińska M., Przeziębienie - profilaktyka, leczenie, "Czasopismo Aptekarskie" nr 11 (155), 2006.